იმანი
ლექსიკური მნიშვნელობა: დამოწმება, დადასტურება.
ისლამის ტერმინოლოგიაში
მნიშვნელობა: ენით წარმოთქმა,
გულით დამოწმება და სხეულით მოქმედება. თითოეული მათგანი იმანის პირობებიდანაა. ერთი
თუ იქნება და მეორე არა, მაშინ იმანი არ შედგება. მაგალითად, პიროვნებამ ენით რომ წარმოთქვას,
ხოლო გულით არ დაამოწმოს, მაშინ ის მორწმუნე ვერ იქნება. მოკლედ, პიროვნება მუსლიმი,
რომ იყოს ეს სამი ნაწილი ერთად უნდა შეასრულოს.
ზოგადად, ენით წარმოთქმა და გულით დამოწმება აღიარებულია.
ადამიანებს შორის განხეთქილებამ მესამე ნაწილმა - სხეულით მოქმედებამ გამოიწვია. გავრცელდა
შეხედულება, როგორიცაა: „მოქმედება იმანიდან არ არის ან მოქმედება მხოლოდ და მხოლოდ
იმანის გასაღვივებლადაა საჭირო.“ ეს ორი შეხედულება არასწორია, რადგან მოქმედება სრულყოფილი
იმანის პირობაა.
არგუმენტი იმისა,
რომ მოქმედება
(ამელი) იმანის
ნაწილია
1.
ყველა
ისეთ აიათში, სადაც ალლაჰი პირობას იძლევა, შემდეგნაირადაა ნათქვამი: „მოწრმუნენი და კარგი საქმის შემსრულებელნი.“
2.
აიათებში,
სადაც სამოთხისა და ჯოჯოხეთის მკვიდრთა შესახებაა საუბარი, ხშირად მეორდება სიტყვები,
როგორიცაა: „ეს არის იმის სამაგიერო, რაც თქვენ
მოიმოქმედეთ.“
3.
ბაიინა
სურაში უზენაესი ბრძანებს: „98/5. მათ არ ბრძანებიათ
სხვა რამ, გარდა მრავალღმერთიანობისგან შორს ყოფნა და გულწრფელად თაყვანისცემა ალლაჰისა;
ასევე, აღევლინათ ლოცვა და გაეღოთ ზექათი და სწორედ ეს არის ჭეშმარიტი სარწმუნოება!“
4.
ბუჰარის
იმანის წიგნში ალლაჰის შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ბრძანებს: „მე თქვენ
იმანს გიბრძანებთ. იცით რა არის იმანი? იმანი არის: დამოწმება, რომ არ არსებობს ღირსეული
სათაყვანებელი ღვთაება გარდა ალლაჰისა და მუჰამმადი მისი შუამავალია, ნამაზის შესრულება,
ზექათის გადახდა...“[1]
ჰადისში ალლაჰის შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ)
აშკარად აღნიშნავს იმას, რომ იმანი ქმედებისგან შედგება.
5.
სხვა
ჰადისში ალლაჰის შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ბრძანებს: „იმანი 70 (ან
მეტი) ნაწილისგან შედგება. ყველაზე მაღალი თავჰიდი, ყველაზე დაბალი კი, გზის დამაბრკოლებელი
საგნებისგან გათავისუფლებაა. სიმორცხვეც იმანიდანაა.“[2]
ჰადისში ნათქვამია, რომ იმანი სხვადასხვა ნაწილისგან,
ნაწილი კი ამელისგან (ქმედებისგან) შედგება.
6.
„2/143.. ალლაჰი არ დაგიკარგავთ თქვენსავე რწმენას.“ - აიათში მოხსენებულ სიტყვა იმანში (რწმენაში) ნამაზი
იგულისხმება. ალლაჰის შუამავალმა (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) მედინაში ყოფნის დროს
16 ან 17 თვე ნამაზი იერუსალიმის მიმართულებით შეასრულა. შემდეგ კი მიმართულება ქააბა
გახდა. ყოველივე ამის შემდეგ მორწმუნეებმა თქვეს: „როგორ იქნება მათი მდგომარეობა ვინც,
მიმართულების შეცვლამდე ეს ქვეყანა დატოვა? მათ მიერ შესრულებული ნამაზი მიღებული არ
იქნება?“ ამ ფაქტის საფუძველზე უზენაესმა აიათი მოავლინა, სადაც ნამაზი მოიხსენია,
როგორც იმანი (რწმენა).
არგუმენტი იმისა, რომ ქმედება იმანის უნაკლოებისთვის
კი არა, არამედ იმანის მიღების პირობებიდანაა: „24/47. ისინი (ორპირნი) ამბობენ: „ვიწამეთ ალლაჰი და შუამავალი და ვემორჩილებით.“
მაგრამ ამის შემდგომ ერთი ნაწილი ამათგან პირს იბრუნებს და სწორედ ეგენი არ არიან ჭეშმარიტი
მორწმუნენი!“
აიათში უზენაესი ალლაჰი გვამცნობს მათ შესახებ, რომელთაც
თქვენ „ვიწამეთ“, შემდეგ კი მორჩილებისგან პირი იბრუნეს ანუ ქმედება მიატოვეს. ალლაჰი
გვეუბნება, რომ მათ მიერ გამოცხადებული რწმენა ბათილია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ქმედება
იმანის უნაკლოებისთვის კი არა, იმანის მიღებისთვის ერთ-ერთი აუცილებელი პირობაა.
იმანის გაზრდა-შემცირება და
მისი ნაწილები
აჰლი სუნნეთის მიხედვით, იმანი იზრდება და მცირდება.
იმანის გაზრდა ალლაჰზე მორჩილებით, ხოლო იმანის შემცირება ალლაჰზე დაუმორჩილებლობით
სრულდება.
ისლამში სიტყვების თქმა, როგორიცაა „ინ შაა ალლაჰ მუსლიმი
ვარ“ დაშვებულია, მაგრამ ერთი პირობით: პიროვნებამ ეს სიტყვები ეჭვით კი არა, ალლაჰზე
მინდობით უნდა წარმოთქვას.
იმანის ნაწილები: იმანი სხვადასხვა ნაწილისგან შედგება. არსებობს ისეთი
ნაწილი, რომლის მიტოვების შედეგად ადამიანი რწმენიდან გადის. მაგალითად: ლაა ილაჰა
ილლალლაჰ. ასევე, არსებობს ნაწილი, რომლის მიტოვებაც ადამიანს რწმენიდან არ გაიყვანს,
თუმცა ჯოჯოხეთის მკვიდრი გახდება. არსებობს ისეთი ნაწილი, რომლის მიტოვებით პიროვნება
ჯოჯოხეთის მკვიდრი არ გახდება, თუმცა მისი იმანი შემცირდება.
1.
ასლი იმანი: ასლი იმანი საჭიროა იმისთვის, რომ პიროვნება მორწმუნე
დარჩეს. მისი შესრულება რწმენა, ხოლო მისი მიტოვება ქუფრია. მაგალითად: ტაღუთის უარყოფა,
ნამაზის შესრულება და ა.შ.
2.
ვაჯიბი იმანი: ვაჯიბი იმანის შესრულებისთვის პიროვნება სამოთხის მკვიდრი
გახდება, ხოლო მიტოვების საფუძველზე, რელიგიიდან რომც არ გავიდეს, ჯოჯოხეთის მკვიდრად
იქცევა. მაგალითად: მარხვა, ზინის შეუსრულებლობა, ალკ. სასმელის მიტოვება და ა.შ.
3.
მუსთაჰაბი იმანი: საჭიროა იმისთვის, რომ პიროვნების რწმენამ პიკს მიაღწიოს.
შეიცავს პირველი ორი პირობის ქმედებებს და ამასთანავე მათზე პატარა სხვა ქმედებებსაც.
პიროვნების ისლამს
ან რწმენას
როგორ ვაფასებთ?
რატომ არის საჭირო, რომ პიროვნების რწმენა შევაფასოდ?
იმიტომ, რომ ისლამში რწმენისა და ქუფრის საფუძველზე
სხვადასხვა დადგენილებები არსებობს: მაგალითად:
·
მუსლიმი
უნდა გვიყვარდეს, ქააფირი კი არა.
·
მუსლიმზე
უფლებამოსილების გადაცემა დაშვებულია, ქააფირზე კი არა.
·
მუსლიმ
მმართველს უნდა დავემორჩილოთ, ქააფირი მმართველის წინააღმდეგ კი უნდა ავჯანყდეთ.
·
ნამაზი
მუსლიმის უკან სრულდება, ქონების განაწილების შესახებ დადგენილებები მუსლიმს ეხება.
ეს ყველაფერი კი ქააფირს არ ეხება... და სხვა მრავალი.
მუსლიმ საზოგადეობაში მნიშვნელოვანია ის, რომ საზოგადოება
მუსლიმია. ასეთ დროს პიროვნება, რომელსაც კი არ ვიცნობთ, მუსლიმად უნდა მივიღოთ მანამ,
სანამ მასში აშკარა ქუფრს არ ვიხილავთ. რაც შეეხება ქუფრის საზოგადოებას: პიროვნებას
მუსლიმად არ ჩავთვლით მანამ, სანამ მასში ისლამის ნიშანს არ დავინახავთ.
ისლამის ნიშანი
რა არის?
ისლამის ნიშანი მხოლოდ და მხოლოდ მუსლიმების კუთვნილი
სიტყვა, საქმე და რწმენაა, რომელთა საშუალებითაც მუსლიმი სხვა დანარჩენი რელიგიის მიმდევრებისგან
განსხვავდება. იმისათვის, რომ ისლამში რაღაც არსებობს არ ნიშნავს იმას, რომ ის ისლამის
ნიშანია. ისლამის ნიშნის პირობა არის ის, რომ ნიშანი მხოლოდ მუსლიმისთვის უნდა იყოს
დამახასიათებელი. დროის, ადგილისა და საზოგადოების შეცვლასთან ერთად ისლამის ნიშნებიც
იცვლება. მაგალითად, ჰადისში ალლაჰის შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ბრძანებს:
‘მუსლიმია ის, ვინც ჩვენს ნამაზს შეასრულებს, ყიბლისკენ შეტრიალდება და ჩვენს მიერ
დაკლულს შეჭამს.“[3]
ჰადისის მიხედვით, პიროვნება მუსლიმი, რომ ყოფილიყო
ნამაზი უნდა შეესრულებინა. თუ დავფიქრდებით მივხვდებით, რომ იმ პერიოდში ჰაჯობა ისლამის
ნიშნად არ ითვლებოდა, მაშინ როცა ჰაჯობის შესრულება ისლამის საფუძვლებიდანაა. იმ დროს
ჯაჰობას მუშრიქებიც და მუსლიმებიც ასრულებდნენ, ნამაზს კი მხოლოდ მუსლიმები ასრულებდნენ.
აქედან გამომდინარე, დღესდღეობით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ისლამის ნიშნებიდან რამოდენიმე
ესენია: არჩევნებში მონაწილეობის მიუღებლობა, დემოკრატიისგან და მისი მსგავსი იდეოლოგიისგან
შორს ყოფნა, ჯარში წაუსვლელობა, საფლავის შირქისგან შორს ყოფნა და ა.შ.
