12. ჯაჭვური თაქფირის საკითხი

ჯაჭვური თაქფირის საკითხი ჩვენს ტერიტორიაზე საკამათო საკითხების სათავეშია. ზოგიერთი ზღვარგადასული პიროვნება თუ საზოგადოება თაქფირს ისეთ საკითხებში აკეთებს, რომლებიც სწავლულების სხვადასხვა მოსაზრებებზეა (იჯთიჰადზეა) დაყრდნობილი, რომელსაც მყარი/აშკარა არგუმენტი არ მოეძებნება, რის გამოც მისი მნიშვნელობა არასრული და მრავალმნიშვნელოვანია. გულს ამითაც არ იჯერებენ და თაქფირი მათზეც გამოაქვთ, ვინც პირველ პირს/ჯგუფს მუსლიმად ჩათვლის, შემდეგ კი, მეორე პირს/ჯგუფს, შემდეგ კი, მესამე პირს/ჯგუფს და ა.შ. უსასრულობამდე. ასევე, თაქფირს უკეთებენ მათ, რომლებიც ასეთ სიტუაციაში ჯაჭვურ თაქფირს არ აკეთებენ.

მსგავსი მოქმედება რამდენად მართებულია? ჯაჭვური თაქფირის გამკეთებელი შეცდომას სად უშვებს? ჯაჭვური თაქფირი დასაშვებია? თუ დასაშვებია, მაშინ მისი მოქმედების არეალი რა არის? ამ და სხვა, მსგავს კითხვებზე პასუხის გასაცემად სწავლულების ახსნა-განმარტებანი მოვიშველიოთ.

სწავლულებმა ჯაჭვური თაქფირი ორ ნაწილად ჩამოაყალიბეს:

1.     ჯაჭვური თაქფირი ისეთ საკითხებში, რომლის არგუმენტიც აშკარა, მყარი და უდავოა (delaleti ve sübûtu kat‘î)

2.    ჯაჭვური თაქფირი ისეთ საკითხებში, რომლის არგუმენტიც სავარაუდო და მრავალმნიშვნელოვანია (delaleti ve sübutu zannî)

ახლა კი, თითოეული მათგანის განმარტებას შევუდგეთ:

1)   ჯაჭვური თაქფირი ისეთ საკითხებში, რომლის არგუმენტიც აშკარა, მყარი და უდავოა (delaleti ve sübûtu kat‘î)

ისლამის სწავლულებმა თაქფირი გაუკეთეს მას, ვინც ისეთი საკითხების წინააღმდეგ მოექცა, რომლებიც არგუმენტის სახით ძლიერი, აშკარა, მყარი და უდავოა. ასევე, თაქფირი გაუკეთეს მას, ვინც მსგავს საკითხში პიროვნებას თაქფირს არ უკეთებს, რადგან თაქფირის არ გამკეთებელმა ისლამში არსებული ერთ-ერთი საფუძველი უარყო, რის გამოც ქუფრში ჩავარდა. ახლა კი, მაგალითი მოვიყვანოთ:

უზენაესი ალლაჰი ყურანში ბრძანებს:

„5/72. ვფიცავ, ურწმუნონი არიან, რომელთაც თქვეს: უეჭველად, ალლაჰია მესიჰი, შვილი მარიამისა;

73. ვფიცავ! ურწმუნონი არიან, რომელთაც თქვეს: უეჭველად, ალლაჰი სამთაგან მესამეა.“

პიროვნება უზენაესი ალლაჰის უდავო, აშკარა და მყარი ჰუქმის შესახებ, ამ შემთხვევაში აჰლი ქითაბზე თუ იტყვის, რომ აჰლი ქითაბს თაქფირს ვერ გაუკეთებს, რადგან ისინი ურწმუნოები არ არიან და ასევე, თუ იტყვის, რომ მათ თაქფირთან არაფერი ესაქმება, მაშინ ქააფირი გახდება. მსგავს პიროვნებაზე თაქფირის გაკეთება კი, ყოველი მუსლიმისთვის ვააჯიბია. ამის შემდეგ, რომელიმე პიროვნება თუ იტყვის, რომ ისეთ პიროვნებას თაქფირს ვერ გაუკეთებს, ვინც ებრაელს და ქრისტიანს თაქფირს არ უკეთებს, მაშინ თვითონ ქააფირი გახდება. ასეთ შემთხვევაში ჯაჭვური თაქფირი საჭიროა, რადგან ჯაჭვში არსებული პიროვნება ალლაჰის აიათს, რომელიც არგუმენტის სახით მყარი, უდავო და აშკარაა, სიცრუედ აცხადებს ან აიათის უარმყოფელს ალლაჰის მიერ მინიჭებულ ჰუქმს არ ანიჭებს, რაც თავისთავად ქუფრია.

უკეთ გასაგებად კიდევ ერთი მაგალითი მოვიყვანოთ: უზენაესი ალლაჰი ყურანში იბლისის შესახებ ბრძანებს:

„2/34. და აკი, ვუთხარით ანგელოზებს: „სეჯდე აღასრულეთ ადამისთვის!“ უმალვე სეჯდე აღასრულეს, გარდა იბლისისა, რომელმაც უარი თქვა, გადიდგულდა და იქმნა ურწმუნოთაგან.”

უზენაესმა ალლაჰმა იბლისის ურწმუნოობის შესახებ გვაცნობა. ამ საკითხში ისლამის სწავლულებს შორის უთანხმოება არ არის. ყოველივე ამის შემდეგ, პიროვნება ალლაჰის სიტყვების საწინააღმდეგოდ თუ იტყვის, რომ იბლისი ურწმუნო არ არის, აიათის უარყოფის გამო ქააფირი გახდება. ხოლო სხვა, რომელიმე პიროვნება თუ იტყვის, რომ იბლისზე თაქფირის არ გამკეთებელს თაქფირს ვერ გაუკეთებს, მაშინ ეს პიროვნებაც ქააფირია იმის გამო, რომ მან აიათის უარმყოფელს ალლაჰის მიერ გაცემული ჰუქმი არ მიანიჭა. პირველ პიროვნებაზე თაქფირის არ გამკეთებელი ქააფირია, მეორე პიროვნებაზე თაქფირის არ გამკეთებელიც ქააფირია და ა.შ. რადგან მსგავს სიტუაციაში ალლაჰის უდავო, აშკარა და მყარი სიტყვის უარყოფას აქვს ადგილი. ასეთ დროს კი, ჯაჭვური თაქფირი დაშვებულია, უფრო მეტიც, ის ვააჯიბია (აუცილებელია). ამ საკითხში ეჭვის შემტანი კი, ქუფრში ჩავარდება, რაზეც ალიმებს შორის უთანხმოება არ არსებობს.

მნიშვნელოვანია შემდეგი საკითხის ცოდნა: ჩვენ ვთქვით, რომ პიროვნება ალლაჰის აიათს თუ უარყოფს... მაგალითად, პიროვნება, რომლის სახელია ხალიდი, თუ ამბობს, რომ იბლისი (სატანა, ეშმაკი) ურწმუნო არ არის ან მის ურწმუნოებაში ეჭვი თუ ეპარება, მაშინ ის ქააფირია. ამის შემდეგ სხვა პიროვნებამ, ბილალმა თუ გაიგო, რომ ხალიდმა იბლისს თაქფირი არ გამოუტანა ან მის ურწმუნოობაში თუ დაეჭვდა და ამის შემდეგ ხალიდს თაქფირს თუ არ გაუკეთებს, თვითონ ქააფირი გახდება, რადგან მან თაქფირი არ გაუკეთა მას, რომელმაც ალლაჰის უდავო, აშკარა და მყარი სიტყვა უარყო. ამის შემდეგ სხვა, მესამე პიროვნება, აბდულლაჰი თუ გაიგებს, რომ ბილალმა იცოდა ხალიდის მდგომარეობა და თაქფირი არ გამოუტანა მას ან თაქფირი შეაყოვნა და ამის შემდეგ აბდულლაჰიც ბილალს თაქფირს თუ არ გამოუტანს ან შეაყოვნებს მას, ეს უკანასკნელიც ქააფირი გახდება იმის გამო, რომ ალლაჰის აიათისა და ჰუქმის უარმყოფელი ქააფირად არ ჩათვალა ან იმის გამო, რომ მის ქააფირობაში დაეჭვდა. აქვე მინდა აღვნიშნო ის, რომ ჩვენ ყოველი პიროვნების მდგომარეობა უნდა ვიცოდეთ. სხვანაირად რომ ვთქვათ, იმისათვის, რომ თაქფირი გავაკეთოთ, ჯაჭვში არსებული ყოველი პიროვნების მდგომარეობის შესახებ ნათელი და აშკარა არგუმენტი უნდა გვქონდეს. ზემოთ მოყვანილი მაგალითის საფუძველზე, მეორე პიროვნებამ ანუ ბილალმა ხალიდის მიერ შესრულებული ქუფრი თუ არ იცის, არ გაუგონია, არ დაუნახავს ან მსგავს სიტუაციაში თუა და ყოველივე ამის გამო ხალიდზე თაქფირს თუ არ ასრულებს, ის ურწმუნო ვერ გახდება, რადგან მან ხალიდის ქუფრი არ იცის, რის გამოც მასზე თაქფირს ვერ გააკეთებს. ასევე, მესამე პიროვნება ანუ აბდულლაჰი ბილალზე თაქფირის გაკეთებამდე დარწმუნებული უნდა იყოს იმაში, რომ ბილალმა ხალიდის ქუფრი იცის, თუმცა თაქფირს მაინც არ უკეთებს, რის შემდეგაც აბდულლაჰიც ბილალზე თაქფირის გაკეთებას შეძლებს. ხოლო, აბდულლაჰმა თუ იცის, რომ ბილალი ხალიდზე თაქფირს არ აკეთებს და თუ არ იცის, რომ ბილალი ხალიდის ქუფრის შესახებ ინფორმაციას არ ფლობს, მაშინ აბდულლაჰს არ აქვს უფლება, რომ ბილალს თაქფირი გაუკეთოს, რადგან მას ბილალის შესახებ სრული ინფორმაცია არ გააჩნია.

ეს საკითხი ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან დღესდღეობით ჩვენ ვხედავთ ადამიანებს, რომლებიც ნებით თუ უნებლიედ არ იკითხავენ და არ იკვლევენ მსგავს მდგომარეობებს. მათთვის სულ ერთია კონკრეტული პიროვნების აშკარა ქუფრი იცი თუ არა. მათთვის მთავარი არის ის, რომ მათ მიერ ქააფირად გამოცხადებულ პიროვნებას თაქფირი გამოუტანო, ამის გარდა სხვა არაფერი აინტერესებთ. არგუმენტად კი, თავიანთ მოსაზრებებს და სურვილებს შუამავლისა და ალლაჰის სუნნეთებსა და კანონებს უკავშირებენ, რის გამოც რომელიმე პიროვნება მათ აზრს და შეხედულებას თუ არ დაეთანხმება ან კითხვას თუ დასვამს, მათი აზრით ეს იმას ნიშნავს, რომ მან შუამავლის სუნნეთი ან ალლაჰის სიტყვა უარყო. მსგავსი საქციელი ყოველგვარ ლოგიკას და არგუმენტს მოკლებულია. ეს იდეოლოგია მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარ სურვილებზეა დამყარებული. პირველი თაობის ხარიჯიტების ამბოხების მიზეზი გავიხსენოთ. ისინი ამბობდნენ, რომ ალის (რადიალლაჰუ ‘ანჰ) მსაჯულობის უფლება არ ჰქონდა, რადგან მსაჯული მხოლოდ და მხოლოდ ალლაჰია. ხარიჯიტების პირველი თაობაც იგივეს ფიქრობდა და ამბობდა, რომ ხალიფა ალი (რადიალლაჰუ ‘ანჰ) ურწმუნო იყო იმის გამო, რომ ამ საკითხში ხარიჯიტებს არ ეთანხმებოდა და ამგვარად ის ალლაჰის სიტყვას უარყოფდა. მაშინ, როცა ხალიფა ალი (რადიალლაჰუ ‘ანჰ) სრულიად მართალი იყო და მას ქუფრი არ გაუკეთებია. რა განსხვავებაა პირველ ხარიჯიტსა და იმ პიროვნებას შორის, რომელზეც ზემოთ ვისაუბრეთ? პასუხი ნათელია!

რათქმაუნდა მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მუსლიმანი დასაშვები თა’ვილის საფუძველზე სხვა, რომელიმე შეხედულებას თუ ითვალისწინებს, მაშინ ჯაჭვური თაქფირი არ კეთდება. ეს კი, თაქფირის პირობებში შედის, რაზეც აქ არ ვისაუბრებთ. ვისაც თაქფირის საკითხის შესახებ ინფორმაციის ნახვა სურს, ბმულზე გადავიდეს: https://bit.ly/2GLssnP

2)   ჯაჭვური თაქფირი ისეთ საკითხებში, რომლის არგუმენტიც სავარაუდო და მრავალმნიშვნელოვანია (delaleti ve sübutu zannî)

აი ეს არის ის წერტილი, სადაც ზღვარს გადავიდნენ. ისეთ საკითხებში ან ისეთ სიტუაციაში ჯაჭვური თაქფირის გაკეთება დაუშვებელია, რა დროსაც ქუფრის შესახებ ნათელი და აშკარა არგუმენტი არ არის. ასეთ სიტუაციაში, პიროვნება სხვადასხვა შეხედულებებიდან ერთ-ერთს თუ აირჩევს, სხვას არ აქვს უფლება, რომ მას თაქფირი გამოუტანს. ასეთ დროს ჯაჭვურ თაქფირზე საუბარი კი, ზედმეტია. ხოლო ვინმე ზღვარს მაინც თუ გადააბიჯებს, ალლაჰის წინაშე პასუხს აგებს. ამ თემის ახსნა-განმარტებას მაგალითების საშუალებით შევეცდებით:

ცნობილია ის, რომ ნამაზის სრულად მიმტოვებლის ჰუქმი ისლამის ფიყჰში ყველაზე საკამათო თემაა. ფიყჰის ზოგიერთი სწავლულის მიხედვით, ნამაზის მიმტოვებელი ქააფირი გახდება, ხოლო ზოგიერთის შეხედულებით კი, ურწმუნო არ გახდება მანამ, სანამ ნამაზის აუცილებლობას (ფარძობას) არ უარყოფს. ამ შემთხვევაში ჩვენთვის ნამაზის მიმტოვებელი ქააფირია თუ არა მნიშვნელოვანი არ არის, რადგან აქ ამ თემაზე საუბარს არ ვაპირებთ. ჩვენთვის მნიშვნელოვანი არის ის, რომ ფიყჰის ზოგიერთი ალიმის მიერ ქააფირად გამოცხადებული პიროვნება, სხვა შეხედულების ფიყჰის ალიმებმა მორწმუნედ ჩათვალეს. იხთილაფის დროს თაქფირი დაშვებული, რომ ყოფილიყო, ალიმებს ერთმანეთისთვის თაქფირი უნდა გაეკეთებინათ, თუმცა ასე არ მოიქცნენ.

არგუმენტები, რომლის მიხედვითაც ნამაზის მიმტოვებელი ქააფირია, სავარაუდო და მრავალმნიშვნელოვანია. არგუმენტებს შორის ალლაჰის შუამავლის (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ჰადისებია. ალლაჰის შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ბრძანებს:

„მორწმუნესა და ქუფრს შორის ნამაზის მიტოვებაა.“[1]

„ქუფრსა და რწმენას შორის ნამაზის მიტოვებაა.“[2]

“ჩვენსა და მათ შორის შეთანხმება ნამაზია. ვინც მას მიატოვებს ქააფირი გახდება.“[3]

ჰადისში მოცემულ ქუფრში დიდი ქუფრი იგულისხმება თუ პატარა ქუფრი? ამ ორი შეხედულებიდან უპირატესობა რომელსაც მიენიჭება, ეს შეხედულება იჯთიჰადზე დაყრდნობით მოხდება, რის გამოც ასი პროცენტით ზუსტი ვერ იქნება. აჰმედ ბინ ჰანბელისა და მისი მეზჰების მიმყოლების მიხედვით, ნამაზის სრულად მიმტოვებელი ქააფირია. დანარჩენი სამი მეზჰების მიხედვით კი, ნამაზის სრულად მიმტოვებელი ურწმუნო არ არის, თუ მას ნამაზის აუცილებლობის სწამს. იმის გამო, რომ იხთილაფი (უთანხმოება, სხვადასხვა აზრი) იჯთიჰადზეა დამყარებული, არც აჰმედ ბინ ჰანბელს და არც დანარჩენს ერთმანეთისთვის თაქფირი არ გაუკეთებიათ. ჯაჭვურ თაქფირზე საუბარი კი, ზედმეტია.

აქედან გამომდინარე, სავარაუდო და მრავალმნიშვნელოვან საკითხებში პიროვნება ჯაჭვურ თაქფირს თუ შეასრულებს, მაშინ ის ზღვარგადასულად ჩაითვლება.

იგივეა ხორცის საკითხიც. უფრო გასაგებად, რომ ვთქვათ პიროვნებისთვის რომელიმე ადგილას ნაყიდი ან დაკლული საქონლის ხორცი შეიძლება სანდო იყოს, თუმცა მეორე პირისთვის კი, არა. აქედან გამომდინარე, რომელიმეს უფლება არ აქვს, რომ მეორე ქუფრში დაადანაშაულოს, რადგან ხორცის საკითხი სრულად იჯთიჰადზე დაფუძნებული იხთილაფის თემაა. მიუხედავად ამისა, ზღვარგადასული ხალხი ამ საკითხში მათ აზრზე არ მყოფს თაქფირს უკეთებს, უფრო მეტიც, ეს არ ყოფნით და ჯაჭვურ თაქფირსაც აკეთებენ. თუმცა, მათ ალლაჰის წინაშე წარსდგომის დღე ავიწყდებათ, რა დროსაც მუსლიმანის უფლებების შელახვისთვის პასუხს აგებენ.

მოკლედ, რომ ვთქვათ ჯაჭვური თაქფირი დაშვებული და აუცილებელია იქ, სადაც საკითხის შესახებ არგუმენტი აშკარა, უდავო და მყარია. ხოლო, იჯთიჰადზე დაფუძნებული იხთილაფების შემთხვვაში კი, ჯაჭვური თაქფირი აკრძალულია.

წარმატების მომცემი და ყოვლისმცოდნე მხოლოდ და მხოლოდ ალლაჰია.

---

[1] სახიხუ’თ-თარღიბ, 563. ნესაი გადმოგვცემს

[2] სახიხუ’თ-თარღიბ, 563. თირმიზი გადმოგვცემს

[3] სახიხუ’თ-თარღიბ, 564. აჰმედ ბინ ჰანბელი გადმოგვცემს

კითხვის გაგრძელება

11.6 ერთ-ერთი გაფრთხილება

პიროვნების მონანიება, რომელმაც ჰარამს ჰალალი უწოდა ან ჰალალს ჰარამი, მანამ არ იქნება მიღებული, სანამ მის ქმედებას არ უარყოფს და არ გაშორდება. როგორც ზოგიერთს ჰგონია, პიროვნება შაჰადის წარმოთქმით ვერ შევა ისლამში, თუ ის ჰალალს ჰარამად ან ჰარამს ჰალალად თვლის, მანამ, სანამ მის ქმედებას არ უარყოფს და არ ჩამოცილდება.

ანვარშაჰ ალ ქაშმირი ერთ-ერთ ნაწარმოებში ამბობს: „პიროვნების ქუფრი აშკარა ჰუქმის უარყოფით თუა გამოწვეული... მაგ: პიროვნება ღვინის ჰარამობას თუ უარყოფს და ამგვარად ქუფრში თუ ჩავარდა, მაშინ მისი შაჰადის მისაღებად არსებული მრწამსის უარყოფა და მისგან შორს დგომაა საჭირო (ანუ მანამ, სანამ ღვინოს ჰარამად არ ირწმუნებს და არ განერიდება მას)“[1]

დღესდღეობით ალლაჰის კანონების შემცვლელი, სხვა ალტერნატიური კანონების გამომგონებელი ტაღუთი, რომელიც ჰარამს ჰალალად აქცევს, ჰარამს კი ჰალალად... მსგავსი მოქმედებით რწმენიდან შორს არიან და მათ მიერ წარმოთქმული შაჰადა სარგებელს ვერ მოუტანს მანამ, სანამ არ იქნება არსებული ქუფრი მიტოვებული და უარყოფილი. მათი ურწმუნოება კანონების გამოცემაშია და არა შაჰადას წარმოუთქმელობაში. აქედან გამომდინარე, მათი მუსლიმობა შედგება მაშინ, როცა ტაღუთს მიატოვებენ და ქუფრს განშორდებიან. წინააღმდეგ შემთხვევაში კი, მორწმუნეები ვერ იქნებიან.

თემას კითხვა-პასუხით დავასრულებთ: აბდულმუნ’იმს ჰკითხეს: სახელმწიფოს მიერ, პროცენტზე მომუშავე ბანკების წარმოება, მათზე ხელის შეწყობა, მათი დაცვა და კრიზისის დროს მათზე მხარდაჭერა პროცენტის ჰალალად გამოცხადებას გულისხმობს?

პასუხი: „ქება-დიდება სამყაროთა ღმერთს ალლაჰს. მსგავსი ქმედებით არსებული ბანკებისთვის პროცენტი მუბაჰი ხდება, რაც ჰარამის ჰალალად გადაქცევაა. საჭიროა ვიცოდეთ, რომ ზოგჯერ ქმედება სიტყვაზე უფრო ძლიერი არგუმენტია. უკეთესად ალლაჰმა უწყის.“[2]

---

[1] İkfaru’l-Mulhidin, 63; Kava’id fi’t-Tekfir, გვ. 197

[2] Kava’id fi’t-Tekfir, 200

კითხვის გაგრძელება

11.5 ჰარამისა და ჰალალის დაწესების ფორმები

ჰარამად ან ჰალალად, დაშვებულად ან აკრძალულად გამოცხადების სამი ფორმა არსებობს:

1.            გული: გულით ალლაჰის მიერ აკრძალულის ნებადართულად მიჩნევა და დაჯერება იმისა, რომ ქურდობა, მკვლელობა, ალკ. სასმელი, მრუშობა, პროცენტი და ა.შ დაშვებულია. ასევე, ალლაჰის მიერ ჰალალი ქმედებების გულით ჰარამად აღიარება. ის, ვინც მსგავსად მოიქცევა ისლამის გარეთ აღმოჩნდება.

2.            ენა: ენით იმ ქმედებების წარმოთქმა, რაც ზემოთ გულით დაჯერების შემთხვევაში ვახსენეთ. მსგავსი ქმედების მატარებელიც ისლამის გარეთ აღმოჩნდება.

3.        მოქმედება: ალლაჰის მიერ აკრძალული ქმედებების შესრულება. დღესდღეობით სახელმწიფო სტრუქტურაში მომუშავე ხალხის მდგომარეობა ასეთია. შეიძლება გულით ისინი ჰარამს ჰარამად სცნობენ, თუმცა მდგომარეობა სულ სხვაა. ისეთ კანონებს გამოსცემენ, რაზეც ალლაჰს ნება არ მიუცია.

ახლა კი, მოვიყვანოთ მაგალითები, რითაც დავინახავთ მოქმედებით ჰარამისა და ჰალალის დაწესების ფორმებს:

ბერა იბნი აზიბი ამბობს: „დედაჩემის ძმას შევხვდი. ხელში დროშა ეჭირა. მას ვკითხე თუ საით მიდიოდა. მან კი, მიპასუხა: ‘შუამავალმა (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) მიბრძანა, რომ ქონება ამეღო და თავი მომეჭრა იმისთვის, ვინც საკუთარი მამის ცოლი (დედინაცვალი) ცოლად შეირთო.’“[1]

აჰმედ ბინ ჰანბელის ნაწარმოებში, რომლის სახელწოდებაა „მუსნად“, ჰადისის შესახებ შემდეგი სიტყვებია დამატებული: „იმ პიროვნებისთვის არაფერი უთქვამთ და არც გასაუბრებიან.“

ჰადისში მოცემულმა პიროვნებამ მხოლოდ ჰარამი შეასრულა. რატომ იქნა მოკლული? ჰარამის გამკეთებელი უნდა მოიკლას?

კითხვებზე პასუხის გასაცემად ჰადისის შესწავლა და გამოკვლევა აუცილებელია.

ჰადისში მოცემულმა პიროვნებამ, როგორც ამას სწავლულები გვატყობინებენ, დედინაცვალის ცოლად მოყვანა ჰალალად მიიჩნია, თუმცა ეს სიტყვიერად არ გამოუხატავს ანუ არ უთქვამს, რომ ის დედინაცვალთან ქორწინებას დაშვებულად თვლიდა. მიუხედავად ამისა, შუამავალმა იგი მოაკვლევინა. ამის მიზეზი კი, არის ის, რომ დედინაცვალზე ქორწინებით მან ეს ქმედება ჰალალად მიიჩნია. მსგავსი ქმედების ჰარამობის შესახებ უზენაესი ალლაჰი ყურანში გვამცნობს: „4/22. და არ შეირთოთ ის ქალები, რომლებიც თქვენი მამების ცოლები იყვნენ...“

იმამ თაბერი ამბობს: „პიროვნების საკუთარ დედინაცვალთან ქორწინება არგუმენტია იმისა, რომ მან უარყო შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) და ყურანის აიათი. მსგავსი ქმედების შემსრულებელი (მუსლიმანი თუ იყო) მურთადი გახდება. სწორედ ამის გამო შუამავალმა (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) მისი მოკვლა ბრძანა, რადგან მურთადის სასჯელიც ეს არის...“[2]

იმამ თაჰავი ამბობს: „ისე, როგორც ჯაჰილიას პერიოდში, დედინაცვალის ცოლად მომყვანმა ეს ქმედება ჰალალად მიიღო.  პიროვნება მსგავსი ქმედებით მურთადი გახდა. ამის გამო, ალლაჰის შუამავალმა (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) იმ ჰუქმის შესრულება ბრძანა, რა ჰუქმიც მურთადს ეკუთვნის.“[3]

პიროვნების ქონების მითვისებაც მის მურთადობაზე მიგვანიშნებს.

იმამ თაჰავი ამბობს: „შუამავლის (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ქონების მითვისების შესახებ გაცემული ბრძანება, პიროვნების მურთადობაზე მიგვანიშნებს, რის გამოც მისი მოკვლა აუცილებელი გახდა.“[4]

მოკლედ, რომ ვთქვათ: პიროვნებამ საკუთარ დედინაცვალთან ქორწინებით ჰარამი ჰალალად მიიღო და ამის ყველაზე დიდი ნიშანი მისი ქმედებაა. მასზე არ უკითხავთ ეს ქმედება ჰალალად მიიჩნია თუ არა, რადგან (როგორც ზემოთ ვთქვით) არსებობს ზოგიერთი ქმედება, რომლის შესრულებით - ენით რომც არ იქნას აღიარებული - ის ჰალალად მიიჩნევა.

უკეთ გასაგებად სხვა, მსგავსი მაგალითი მოვიყვანოთ: ადამიანი საკუთარი ნებით ყურანს ნაგავში თუ მოისვრის, ურწმუნო გახდება, რის გამოც მასზე შეკითხვების დასმა საჭირო აღარ იქნება. არ აქვს მნიშვნელობა რა იყო მისი განზრახვა.

რაც შეეხება დღევანდელობას... მმართველები ალლაჰის მიერ გამოცხადებულ ჰარამს, თავიანთი ქმედებითა და საქციელით ჰალალად მიიჩნევენ და თავიანთი კანონებით მის გავრცელებას ხელს უწყობენ. მათი ეს მდგომარეობა ჰადისში მოცემული პიროვნების მდგომარეობის მსგავსია. ხალხს, როდესაც ეუბნები, რომ ისინი ჰარამს ჰალალად აქცევენ, შემდეგნაირად გპასუხობენ: „არა! ისინი ჰარამზე ჰალალს არ ამბობენ.“ მსგავსი სიტყვებით ჩვენს გაჩუმებას ცდილობენ. მაშინ, როცა ჰარამის ჰალალად გადაქცევა მხოლოდ და მხოლოდ ენით არ ხდება. ზოგჯერ მოქმედებაც ჰარამის ჰალალად გადაქცევის გამოხატულებაა.“[5]

---

[1] Ebu Davut, 4457; Tirmizi, 1326

[2] გადმოცემის ნახვა შესაძლებელია აბდულაზიზ ბინ მუჰამმედის ნაწარმოებში, რომლის სახელია „el-Hukmu bi Ğayri ma Enzelallah“ გვ. 37

[3] Şerhu Me’ani’l-Asar, 5/45

[4] Şerhu Me’ani’l-Asar, გვ. 47

[5] ეჰლი სუნნეთის მიხედვით, პიროვნება ჰარამს თუ ჩაიდენს ისე, რომ ჰალალად არ მიიჩნევს, რწმენიდან არ გავა. ზემოთ მოყვანილი ჰადისის მიხედვით, პიროვნებამ ჰარამი შეასრულა. როცა ვამბობთ, რომ ის ამ ქმედებით მურთადი გახდა, ეჰლი სუნნეთის წინააღმდეგ მივდივართ? კითხვა სწორია, თუმცა უყურადღებოდაა დასმული. ჩვენ, როდესაც ვამბობთ, რომ ის კაცი მურთადი გახდა, მსგავსი ქმედებით ეჰლი სუნნეთის წინააღმდეგ არ მივდივართ. რათქმაუნდა შესრულებულ ქმედებებში, რომელიც ისლამიდან გასვლას არ იწვევს, ქააფირის ჰუქმს არ ვანიჭებთ მანამ, სანამ ქმედების სუბიექტი მის ჰალალობას არ დაიჯერებს. ჰადისში მოცემულმა პიროვნებამ კი, სინამდვილეში ჩადენილი ქმედება ჰალალად მიიღო, თუმცა ეს სიტყვით კი არა, ქმედებით გამოხატა. მთავარი განმასხვავებელი ნიუანსი ეს არის.

კითხვის გაგრძელება