2. ნავაყიდუ'ლ ისლამი - იმანისა და ქუფრის საკითხების მნიშვნელობა

იმანისა და ქუფრის საკითხები, ამქვეყნიურ და იმქვეყნიურ ყველა დანარჩენ საკითხზე უფრო მნიშვნელოვანია, რადგან ამქვეყნიური და იმქვეყნიური ყველა საკითხი იმანისა და ქუფრის ჰუქმებზეა დაფუძნებული. ამის შესახებ შეიხუ’ლ ისლამ იბნ თეიმიიამ (ალლაჰმა შეიწყალოს იგი) თქვა: „იცოდე, რომ ქუფრის შესახებ ყველა საკითხი ჰუქმებს ეფუძნება. იმქვეყნად მოსალოდნელი ჯილდოსა და სასჯელის საკითხები მასთანაა დაკავშირებული. ასევე, მეგობრობა-მტრობა და სულისა და ქონების დაცვაც ამ საკითხებთანაა დაკავშირებული. ალლაჰმა მორწმუნეებს სამოთხე უბოძა, ქააფირებს კი, ჯოჯოხეთი. ეს ჰუქმი ყოველ დროსა და ადგილას მოქმედია.“[1]

იმამ იბნ რეჯებმა (ალლაჰმა შეიწყალოს იგი) თქვა: „იმანისა და ისლამის, ქუფრისა და ნიფაყის საკითხები მართლაც, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ალლაჰმა სამოთხეში მოხვედრა და ჯოჯოხეთში შესვლა ამ საკითხებს დაუკავშირა.“[2]

ყოველივე ამის გამო, სწავლულებისთვის და მოსწავლეებისთვის, მომპატიჟებლებისთვის და ჩვეულებრივი ხალხისთვის იმანისა და ქუფრის საკითხები ყველაფერ დანარჩენ საკითხზე უფრო უპირატესია და ყოველივე მათგანისთვის მათი სწავლა და სწავლება, გამოკვლევა და გამოძიება სავალდებულოა. ამ ვალდებულების შესრულებისთვის საჭიროა დაიწეროს შესაბამისი წიგნები, აშენდეს მესჯიდები და ხალხი იქნას შეგონებული.

იმანის განმარტება და შინაარსი

ლექსიკონში სიტყვა „იმან“-ი ორ მნიშვნელობას ატარებს:

პირველი: უსაფრთხოება, უსაფრთხოდ ყოფნა, რაც შიშის ანტონიმია.[3]

მეორე: დამოწმება-დადასტურება, რაც სიცრუედ გამოცხადების ანტონიმია.

ისლამის ტერმინოლოგიაში კი, იმანი არის: „ალლაჰის მიერ შუამავლის საშუალებით მოვლენილის[4] გულით დამოწმება-დადასტურება, ენით წარმოთქმა და საჭიროებისამებრ მოქმედება.“

იმამ იბნ რეჯებმა (ალლაჰმა შეიწყალოს იგი) თქვა: „სწავლულთა უმეტესობამ თქვა: ‘იმანი არის სიტყვა და საქმე. ეს არის სალაფთა და ჰადისოლოგების იჯმა. შაფი’იმ აღნიშნა, რომ ეს საკითხი საჰაბეებისა და თაბი’ინების საერთო შეხედულებაა. იგივე აზრზეა აბუ სევრიც. ავზაიმ თქვა: ‘სალაფთაგან ყველა, იმანსა და ამელს შორის სხვაობას არ აკეთებდა.’ გადმოცემულია არაერთი სალაფისა თუ აჰლი სუნნეთ ვა’ლ ჯამაათისგან. მათ შორისაა ფუდაი ბინ იიადი და ვექი ალ-ჯარრაჰიც.

ზოგიერთი მათგანი, ვინც ამბობს, რომ იმანი სიტყვა და საქმეა: ჰასენ ალ-ბასრა, საიდ ბინ ჯუბეირ, ომარ ბინ აბდულაზიზ, ათა, თავუს, მუჯაჰიდ, შაბი, ნეჰაი და ზუჰრი. ასევე, იგივე აზრზე არიან სევრი, ევზაი, იბნ მუბარექ, მალიქ, შაფი’ი, აჰმედ, ისჰაყ, აბუ უბეიდ, აბუ სევრ და სხვები.“[5]

იმანი არის შუამავლის საშუალებით ალლაჰის მიერ მოვლენილის გულით დამოწმება-დადასტურება ანუ გულის სიტყვა და ქმედება, ენით წარმოთქმა ანუ ენის სიტყვა და ქმედება და ორგანოებით შესრულება. გულის სიტყვა გულისხმობს ჭეშმარიტების მიღებას, დადასტურებას და ეჭვის არ ქონას. გულის ქმედება კი, გულით განზრახვის ალლაჰისკენ მიმართვას, მორჩილებას, მინდობას, შიშისა და იმედის ქონას, შეკედლებასა და დახმარების თხოვნას... მსგავსი ღვთისმსახურებები მხოლოდ ალლაჰისთვის უნდა შესრულდეს. ენის სიტყვა გულისხმობს, სიტყვით დამოწმებას იმის, რაც ირწმუნა. ენის ქმედება კი, ენით ქელიმეი თავჰიდის წარმოთქმას, ყურანის წაკითხვას, ზიქრების შესრულებას და ა.შ.

აი ამ სამი ელემენტის შესრულებით პიროვნების იმანი სახიხი იქნება. იმამ იბნ ბათთამ (ალლაჰმა შეიწყალოს იგი) თქვა: „ალლაჰმა შეგიწყალოთ! იცოდეთ, რომ ალლაჰმა ფარძად დააწესა გულით მისი რწმუნება და ასევე, რწმუნება შუამავლების, წიგნების და სუნნეთის ერთად მოვლენილი ყველაფრის. ენით მათი წარმოთქმა და სხეულით ნაბრძანები ყველაფრის შესრულება. მათგან რომელიმეს არარსებობა იწვევს დანარჩენის არარსებობასაც. ადამიანი ვერ იქნება მორწმუნე მანამ, სანამ ყველა მათგანს არ შეასრულებს. ასევე, თუნდაც, რომ გულით ირწმუნოს, ენით წარმოთქვას და ორგანოებით შეასრულოს, მაინც ვერ ჩაითვლება მორწმუნედ, თუ მისი ყოველი სიტყვა და საქმე არ იქნება ყურანისა და სუნნეთის შესაბამისი. განმარტებული ყველაფერი ყურანში და სუნნეთშია გადმოცემული და ამ საკითხთან დაკავშირებით უმმეთის სწავლულების ერთხმიანი აზრია.“[6]

---

[1] იბნ თეიმიია, მეჯმუუ’ლ-ფეთავა: 13/58.

[2] იბნ რეჯებ, ჯამიუ’ლ-ულუმ ვა’ლ-ჰიქემ: 1/114.

[3] საპირისპირო.

[4] მთარგმნელის შენიშვნა: იგულისხმება ყურანი და სუნნეთი.

[5] იბნ რეჯებ, ჯამიუ’ლ-ულუმ ვა’ლ-ჰიქემ: 1/104.

[6] იბნ ბათთა, ალ-იბანე, 2/778.

კითხვის გაგრძელება

1. ნავაყიდუ'ლ ისლამი - შესავალი

 ქება-დიდება ალლაჰს. მას ვაქებთ და მხოლოდ მისგან ვითხოვთ დახმარებასა და შეწევნას. საკუთარი თავის სიავისგან და ცუდი ქმედებებისგან მხოლოდ მას მივეკედლებით. ვერავინ ააცდენს ჭეშმარიტი გზიდან თუ ალლაჰმა დააყენა სწორ გზაზე. ხოლო, ვერავინ დაადგენს ჭეშმარიტ გზაზე, თუ ალლაჰმა ააცდინა სწორ გზას. ვამოწმებ, რომ არ არსებობს ღვთაება გარდა ალლაჰისა და ასევე, ვამოწმებ, რომ მუჰამმედი მისი მონა და რასულია (შუამავალია).

“3/102. ჰეი თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! გეშინოდეთ ალლაჰისა ჭეშმარიტი შიშით, და ისე არ მოკვდეთ, რომ არ იყოთ მუსლიმები!”

“4/1. ჰეი, ადამიანებო! გეშინოდეთ თქვენი ღმერთის, რომელმაც გაგაჩინათ თქვენ ერთი სულისგან , და გააჩინა მისგან მეწყვილე (მეუღლე) მისი, და მათ ორისგან გაამრავლა უამრავი კაცი და ქალი. გეშინოდეთ ალლაჰის, რომლის სახელითაც მიმართავთ ერთმანეთს, და გეშინოდეთ ნათესაური კავშირების გაწყვეტისა.უეჭველად, ალლაჰი ზედამხედველია თქვენი!”

“33/70. ჰეი თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! გეშინოდეთ ალლაჰის და ჭეშმარიტი სიტყვა თქვით!

71. თქვენი საქმეები გამოასწოროს და სასარგებლო ჰქმნას და მოგიტევოს ცოდვანი თქვენი. და ვინც ჰმორჩილებს ალლაჰს და მის შუამავალს, ჭეშმარიტად, მან დიად ნეტარებას მიაღწია!”

ამის შემდეგ: უეჭველად, სიტყვათა შორის საუკეთესო ალლაჰის სიტყვა, გზათა შორის საუკეთესო კი, მუჰამმედ (ალლაჰის ლოცვა და მშვიდობა მას) შუამავლის გზაა. საქმეთა შორის ყველაზე ცუდი შემდეგ გამოგონილია. შემდეგ გამოგონილი ყველაფერი კი, ბიდ’ათია. ყოველი ბიდ’ათი კი, გზასაცდენილობაა. ყოველი გზასაცდენილობა კი, ცეცხლშია.

ალლაჰმა გაგვაჩინა, თუმცა მარტოდმარტო არ მივუტოვებივართ. იმისათვის, რომ ერთღმერთიანად გვეცხოვრა, წიგნისა და სიბრძნის განმმარტებელი, მუჰამმედ შუამავალი გამოგვიგზავნა. იგი (ალლაჰი) ყურანში ბრძანებს:

„2/151. ნამდვილად, ჩვენ მოგივლინეთ თქვენ შუამავალი თქვენივე წიაღიდან; ის თქვენ გიკითხავთ ჩვენს აიათებს, განგწმენდთ და გასწავლით წიგნსა და სიბრძნეს, და გასწავლით იმას, რაც ადრე არ იცოდით.“

ჩვენი შუამავლის გარდაცვალების შემდეგ, მის გზას საჰაბეები გაჰყვნენ. მათ კი, მათი შემდგომი თაობა (თაბი’ინ) და თაბი’ინ-ების შთამომავლობა. მათი მიზანი და ძალისხმევა მხოლოდ და მხოლოდ ალლაჰის კმაყოფილების მოპოვება და მის წინაშე წარსდგომა იყო ისე, როგორც თავჰიდის გზაზე გარდაცვლილი ერთღმერთიანი.

შუამავლის მოვლენიდან დღემდე წიგნისა და სუნნეთის გზაზე მყოფთ, იმისათვის, რომ ამ ძვირფას მანჰაჯზე (გზაზე) ყოფილიყვნენ და დაეცვათ იგი, უამრავი დაბრკოლება შეხვდათ თან. საჭირო დროს ჯიჰადი შეასრულეს. საჭირო დროს გაკვეთილები ჩაატარეს. საჭირო დროს კი, არაერთი რელიგიური ნაშრომი დატოვეს. ალლაჰის ნებით, წიგნი, რომელსაც ვმარტავ, მოცულობით პატარა, თუმცა მნიშვნელობით ძალიან დიდია. ერთ-ერთი ქებული წიგნი, სახელად „ნავაყიდუ’ლ ისლამი“ - სალაფების გზაზე მყოფ, შექებულ შეიხს - მუჰამმედ ბინ აბდულვაჰჰაბს (ალლაჰმა შეიწყალოს იგი) ეკუთვნის. განმარტავს ისლამიდან გამყვან შირქსა და ქუფრებს. მეც ალლაჰის ნებით, მსურს, რომ ეს ბარაქიანი ნაწარმოები განვმარტო.

„11/88...მინდა მხოლოდ იმის გამოსწორება, რაც შემიძლია. ჩემი წარმატება მხოლოდ ალლაჰზეა. მე მხოლოდ მას ვსასოებ და მისკენ მივიქცევი!“

ნაშრომის განმარტების დროს არგუმენტებს ყურანიდან და სუნნეთიდან მოვიყვან. ასევე, საკითხის შესახებ აჰლი-სუნნეთის სწავლულების შეხედულებებსაც გადმოვცემ. ამით კი, დაინახავთ იმას, რომ ნაშრომის ავტორი - მუჰამმედ ბინ აბდულვაჰჰაბიც ყურანისა და სუნნეთის მიმდევარი სალაფების გზას მიჰყვებოდა. საბოლოოდ კი დამტკიცდება, რომ ავტორმა ახალი რამეები კი არ გამოიგონა, არამედ გაჰყვა სალაფებს, რისი უარყოფაც შეუძლებელია.

ნაშრომის განმარტებამდე შევეხები იმანისა და ქუფრის შესახებ ოთხ საკითხს. ვინაიდან, ვინც საჭიროებისამებრ ვერ გაათვითცნობიერა ეს ორი ტერმინი, შესაბამისი მნიშვნელობაც არ მიანიჭა. მან, ვინც არ იცის იმანისა და ქუფრის მნიშვნელობები, შესაძლებელია, რომ ქუფრს იმანი, ხოლო იმანს ქუფრი უწოდოს. ასევე, ვინც არ იცის, რომ ამქვეყნიური ჰუქმები გარეგნობის მიხედვით გაიცემა, მისი ბოლო იმედგაცრუება და ჭაობში ჩაძირვაა.

აქვე, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ალლაჰის წიგნის გარდა, სხვა წიგნი უნაკლო არ არის. ნაწარმოების „ნავაყიდუ’ლ ისლამი“-ს სისწორე და ჭეშმარიტება, ისლამის ჭეშმარიტებაა. ხოლო, ნაკლოვანებები და შეცდომები ჩემგან და ეშმაკისგანაა. ყოველი ქმედებისგან, რომელიც მონანიებას საჭიროებს, ალლაჰისგან პატიებასა და ჩემი ამ ძალისხმევის საფუძველზე შეწყალებას ვითხოვ.

დახმარება და წარმატება მხოლოდ და მხოლოდ უზენაეს ალლაჰთანაა.

კითხვის გაგრძელება