რა არის ისლამის ხუთი ბურჯი?
ისლამის ხუთი ბურჯი ცხოვრების ხუთი ძირითადი წესია. ესენია: რწმენის დასტური
(ერთღმერთიანობის სიტყვის წარმოთქმა: ლაა ილაჰა ილლა ალლაჰ), ლოცვა, ზაქათის გაცემა (უპოვართა დახმარება), რამაზნის თვეში მარხვა და თუ ამის შესაძლებლობა
არსებობს, ერთხელ მაინც ჩასვლა მექქაში და ქააბას
მონახულება.
რწმენის დასტური:
მორწმუნემ დიდი
რწმენით უნდა წარმოთქვას - “ლაა ილაჰა ილლა ალლაჰ, მუჰამმედუნ
რასულულლაჰ”. ეს გამონათქვამი ნიშნავს “არ არსებობს სხვა ჭეშმარიტი ღმერთი, გარდა ალლაჰისა, მუჰამმედი კი მისი შუამავალია”. პირველი ნაწილი, ”არ არსებობს სხვა ჭეშმარიტი ღმერთი,
გარდა ალლაჰისა” ნიშნავს
იმას, რომ არავის აქვს უფლება სხვას სცეს თაყვანი გარდა ალლაჰისა და ჭეშმარიტ ღმერთს არც მოკავშირე ჰყავს და არც ძე. ამ რწმენის დასტურს
შაჰადა ჰქვია, ეს მარტივი ფორმულა დიდი მრწამსით უნდა წარმოითქვას, რათა ისლამზე მოექცე.[1] რწმენის
დასტური ისლამის ხუთი ბურჯიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია.
ლოცვა:
მუსლიმანები დღეში
ხუთ ლოცვას ასრულებენ. თითო ლოცვის შესრულებას მხოლოდ რამდენიმე წუთი მიაქვს. ისლამში
ლოცვა უშუალო კავშირის დამყარებაა მვედრებელსა და ღმერთს შორის. ღმერთსა და მვედრებელს
შორის შუამავლები არ არსებობენ. ლოცვის დროს, ადამიანი სულიერ ბედნიერებასა და სიმშვიდეს
გრძნობს, ღმერთი კი მისით კმაყოფილია. ღვთის შუამავალმა მუჰამმედმა (სალამი და მშვიდობა მას) თქვა: „ბილალ ხალხს მოუწოდე ილოცონ და ამით ჩვენ გვასიამოვნონ.“[2] ბილალი მუჰამმედის თანამოაზრე იყო, რომელსაც ხალხის ლოცვისკენ მოწოდება დაევალა. ლოცვები სრულდება აისზე,
შუადღეზე, ნაშუადღევს, მზის ჩასვლისას და ღამით. მუსლიმანს შეუძლია ყველგან ილოცოს,
მაგალითად: მინდორში, ოფისში, ქარხანასა თუ უნივერსიტეტში.
ზაქათის გაცემა
(უპოვართა დახმარება)
ყველაფერი ღმერთს
ეკუთვნის, სიმდიდრეს კი ადამიანი განაგებს. სიტყვა “ზაქათი” განწმენდასა და ზრდას ნიშნავს.
ზაქათის გაცემა ნიშნავს - “პირადი საკუთრებიდან რაღაც
წილი მისცე გარკვეული ფენის გაჭირვებულ ადამიანებს”. ამ პროცენტულობამ უნდა მიაღწიოს
ოქროთი, ვერცხლით და ნაღდი ფულით 85 გრამ ოქროს ექვივალენტს და ის
ერთი წელიწადის განმავლობაში უნდა იმყოფებოდეს ვინმეს საკუთრებაში. ადამიანს აგრეთვე
შეუძლია იმდენი მოწყალება გასცეს, რამდენსაც მოისურვებს.
რამაზნის მარხვის
შენახვა ყოველ წელს
რამაზანის[3] თვეში,
აისიდან დაისამდე მუსლიმანები მარხვას ინახავენ. ამ დროს ისინი საჭმელზე, სასმელზე
და სექსუალურ ურთიერთობაზე უარს ამბობენ. მარხვა ჯანმრთელობისთვისაც კარგია და რწმენის
გასამყარებლად და სულიერი ზრდისათვისაც არაჩვეულებრივია. როცა ამ ქვეყნიურ სიამოვნებაზე
უარს ვიტყვით, მშიერ ადამიანის მდგომარეობაში უფრო შევალთ და სულიერ ცხოვრებასაც ავიმაღლებთ.
მექქაში სალოცავად წასვლა
მექქაში სალოცავად წასვლა (ჰაჯობა) იმ ადამიანის ვალდებულებაა, რომელიც ფიზიკურად
და სულიერად მზად არის ამისთვის. დაახლოებით ორი მილიონი ადამიანი ჩადის მექქაში მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან. მიუხედავად იმისა, რომ მექქაში ყოველთვის უამრავი ხალხია,
ყოველწლიური ჰაჯობა ისლამური კალენდრით წლის მეთორმეტე თვეს სრულდება. სხვადასხვა კულტურისა
და ფენის წარმომადგენელ მუსლიმან მამაკაცებს ერთნაირი, სადა ტანისამოსი აცვიათ. ასე, რომ ღვთის წინაშე ისინი
თანაბარუფლებიანი არიან. მექქაში მორწმუნეები
ჰარამის მეჩეთთან ლოცულობენ. ამ მეჩეთში არის ქააბა. ლოცვის დროს მორწმუნეები მისკენ
ბრუნდებიან. ქააბა არის ლოცვისთვის განკუთვნილი ადგილი, რომლის აშენებაც ღმერთმა წინასწარმეტყველ
აბრაამს (იბრაჰიმს) და მის ვაჟს ისმა’ილს დაავალა.
ჰაჯობის შესრულებისას მლოცველმა
ქააბას შვიდჯერ უნდა შემოუაროს და საფასა და მარვას ბორვების ქვეშ შვიდჯერ გაიარს,
როგორც ეს ჰაგარმა ქნა წყლის ძიებისას. ამის შემდეგ მლოცველები არაფაში[4] დგებიან
და ღმერთს სურვილების ასრულებასა და განკითხვის დღეს შეწყალებას შესთხოვენ.
ჰაჯობის ბოლოს იმართება ზეიმი -
ეიდ ალ-ადჰა, სადაც ყველა მლოცველი ერთად ზეიმობს. ეიდ ალ-ადჰა და ეიდ ალ-ფითრი, რამადანის მარხვის ბოლო დღე - მუსლიმანურ კალენდარში ყოველწლიურ დღესასწაულებადაა
შეტანილი.
ისლამი ამერიკის შეერთებულ შტატებში
ამერიკაში უამრავი
მუსლიმანია. მათ შორის არიან: ემიგრანტები, ქარხნის მუშები, ექიმები. ამ ერთმანეთისგან
განსხვავებულ ადამიანებს ერთი რწმენა აერთიანებთ. მათ ამაში მეჩეთების უზარმაზარი ქსელი
ეხმარება. მუსლიმანები ჩრ. ამერიკაში დიდი ხნის წინ ჩავიდნენ. მე-18 საუკუნისთვის კი ამერიკაში
უამრავი მუსლიმანი იყო. სხვადასხვა ფენის წარმომადგენელმა ძალიან ბევრმა ამერიკელმა
მიიღო ისლამი. მათ შორის არიან მდიდრები და ღარიბები, განათლებულნი
და გაუნათლებელნი. დღეისათვის ამერიკის შეერთებულ შტატებში დაახლოებით 5 მილიონ ნახევარი
მუსლიმანია.[5]
[1] რედაქტორის შენიშვნა: ამ თემასთან დაკავშირებით ჩვენს გვერდზე არსებობს
ცალკე თემა, საიდანაც შეგიძლიათ მიიღოთ ვრცელი ინფორმაცია.
[2] იხილეთ: აბუ-დავუდში, #4985 და მუსნად აჰმადში, #2278.
[3] რამაზანი ისლამური კალენდარის მიხედვით მეცხრე თვეა.
[4] მექქადან 24 კილომეტრის დაშორებით მდებარე ადგილი.
[5] მსოფლიო კალენდარი და ფაქტების წიგნი, 1996 წ. ფამიგეტი, გვ. 644.
