საჰაბეების ნამოქმედარი
აბუ ბაქრმა (რადიალლაჰუ ‘ანჰ) შუამავალზე
(სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ცუდი სიტყვების მთქმელი ქალის შესახებ, იბნი აბუ რაბიას
შეტყობინება გაუგზავნა: „მაგ ქალის მოკვლა გადაწყვეტილი რომ არ გქონოდა, მაშინ მე მის
მოკვლას ეგრევე გიბრძანებდი, რადგან შუამავლებთან დაკავშირებული სასჯელი სხვა ადამიანთან
დაკავშირებულ სასჯელს არ ჰგავს. მუსლიმანებიდან ვინც ამას გააკეთებს (ანუ შუამავალს
ცუდად მოიხსენიებს) მურთადი გახდება. ხოლო, ისლამურ მიწას თავშეფარებული არამუსლიმი
თუ მსგავს დანაშაულს ჩაიდენს, მაშინ ის შეთანხმების დამრღვეველ მებრძოლად ჩაითვლება.“[1]
ერთ დღეს ომარის (რადიალლაჰუ ‘ანჰ) წინაშე
შუამავალზე (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ცუდის მთქმელი მიიყვანეს. ომარმა (რადიალლაჰუ
‘ანჰ) კაცი ეგრევე მოკლა და თქვა: „ეგრევე მოკალით ის, ვინც ალლაჰს და მის შუამავალს
შეურაცხყოფს.“[2]
ერთ ქალს შუამავალი (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი
ვა სალლამ) გაულანძღავს. ჰალიდ ბინ ვალიდმა ეს ამბავი როგორც კი გაიგო, ქალი მოკლა.[3]
სწავლულების სიტყვები
ისჰაყ ბინ რაჰავაიჰი ამბობს: „მუსლიმანი სწავლულების იჯმაა[4]
იმასთან დაკავშირებით, რომ ის, ვინც ალლაჰს, შუამავალს ან ალლაჰის შუამავლებიდან ერთ-ერთს
მოკლავს, ალლაჰის მიერ მოვლენილი ყველაფერი რომც იწამოს, მისი ამგვარი ქმედების გამო
ქააფირი გახდება.“[5]
იმამ ჰატტაბმა თქვა: „ასეთი ადამიანის მოკვლის შესახებ მუსლიმან
სწავლულებს შორის იხთილაფი[6]
არ მსმენია.“[7]
იბნი თეიმიია ამბობს: „მოკლედ, ეს საკითხი შემდეგნაირადაა:
მლანძღველი პიროვნება მუსლიმანი თუ არის, მისი ამგვარი საქციელის გამო ქუფრში ჩავარდება,
რის გამოც იხთილაფის გარეშე სიკვდილით დაისჯება. ეს შეხედულება ოთხი იმამისა და სხვა
სწავლულების შეხედულებაა.“[8]
„ალლაჰისა და მისი შუამავლის გალანძღვა როგორც გარეგნულად,
ასევე შიგნეულად ქუფრია. მლანძღველი პიროვნების მიერ ამ საკითხის ჰარამობის-ჰალალობის
ცნობა ან ამ საკითხის მიმართ უცოდინრობა ჰუქმს არ შეცვლის. ეს შეხედულება აჰლი სუნნეთის
სწავლულებისაა, რომლებიც ამბობენ, რომ რწმენა იმანისა და ქმედებებისგან შედგება.“[9]
„მლანძღველი პიროვნება მუსლიმანი თუ არის,
მაშინ მისი მოკვლა ულემას[10]
მიხედვით ვააჯიბია. ამგვარი პიროვნება ლანძღვის გამო ქააფირი და მურთადი გახდება, რის
გამოც ჩვეულებრივ ქააფირებზე უფრო ცუდ მდგომარეობაში აღმოჩნდება...“[11]
ქაშმირი ამბობს: „სწავლულების საერთო აზრია
იმასთან დაკავშირებით, რომ შუამავლის (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) გამლანძღველი
სიკვდილით დაისჯება.“[12]
მუჰამმედ იბნი საჰნუნმა თქვა: „სწავლულების
იჯმაა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის, ვინც შუამავალს შეურაცხყოფს ქააფირი გახდება.
ასევე, ქააფირი გახდება ის, ვინც ამგვარი პიროვნების ქააფირობაში ეჭვს შეიტანს.“[13]
ყადი იაზმა თქვა: „მუსლიმანი ალლაჰს თუ
შეურაცხყოფს ქააფირი გახდება და მისი სისხლი ჰალალად გადაიქცევა. ამ თემასთან დაკავშირებით
იხთილაფი არ არის.“[14]
„ის, ვინც მქადაგებლური მისიის საკითხებში
შუამავალს შეგნებულად ცილს დასწამებს, მის ჭეშმარიტებაში ეჭვს შეიტანს, მას შეურაცხყოფს
ან თუ იტყვის, რომ მას მოპატიჟება არ გაუკეთებია, მას ან სხვა რომელიმე შუამავალს თუ
დასცინებს, შეიძულებს, შეაწუხებს, მათგან რომელიმეს მოკლავს ან მათ წინააღმდეგ გაილაშქრებს,
მაშინ ის იჯმათი ქააფირია.“[15]
აბდუ’ლ მუნ’იმ მუსტაფამ თქვა: „რელიგიის
შეურაცხმყოფი პიროვნება ქუფრის ლიდერად ითვლება. ასეთ პიროვნებას საკუთარი თავი მორწმუნედ
რომც მიაჩნდეს, გარეგნულად და შიგნეულად ქააფირია. მისი ქუფრი შეურაცხყოფისა და რელიგიის
დაცინვითაა გამოწვეული. ამის გაკეთების დროს თუგინდ გულით უარყოს ან მისგან შორს იყოს,
მნიშვნელობა არ აქვს.“[16]
აიათის, ჰადისისა და სწავლულების გადმოცემების
გათვალისწინებით ვხედავთ იმას, რომ ალლაჰისა და მისი შუამავლის ან რელიგიის კუთვნილი
საკითხების შეურაცხმყოფი ან მათი დამცინავი, ამგვარი ქმედების საფუძველზე ქააფირი გახდება.
მის განზრახვას არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს. განზრახვას ყურადღება მიექცევა მაშინ,
როდესაც საკითხი ბუნდოვანი და გაუგებარი იქნება. აქედან გამომდინარე, რელიგიის მლანძღველნი
მათი ქმედების გამო რწმენიდან გადიან და მურთადები[17]
ხდებიან. მათ შესახებ მურთადის ჰუქმი შესრულდება და შესაბამის სასჯელს მიიღებენ.
ნასირუდდინ ალ-ალბანიმ, იმის გამო, რომ
იმანისა ქუფრის საკითხებში ჯაჰმიტების აყიდის ქვეშ მოექცა, ალლაჰის, მისი შუამავლის
და რელიგიის წმინდა ნაწილების შეურაცხმყოფი
პიროვნება ქააფირად იმ შემთხვევაში გამოაცხადა თუ ის შესრულებულ ქმედებას ჰალალად
მიიჩნევდა. ალბანის მიხედვით, ცუდი ზნეობის ადამიანმა ალლაჰი რომ გალანძღოს ქააფირი
არ გახდება. მისი აზრით, ამგვარი პიროვნება ისევ მორწმუნეა და სამოთხეში შესვლას იმსახურებს.
ალბანის ამგვარი პოზიციის წყარო არის ის,
რომ ქუფრს მხოლოდ გულის ქმედებად მიიჩნევს. მისი აზრით ქუფრი მხოლოდ გულით სრულდება,
ხოლო გარეგნულად შესრულებული ქუფრი ადამიანს რწმენიდან არ გაიყვანს მანამ, სანამ შესრულებულ
ქმედებას გულით არ იწამებს. ყოველივე ამის გამო, ალბანი პიროვნებებს თავიანთი შესრულებული
ქუფრის გამო თაქფირს არ უკეთებს და მათ ქააფირობას მხოლოდ და მხოლოდ გულით უარყოფას
უკავშირებს.
ამგვარი შეხედულება მხოლოდ და მხოლოდ ალბანის
შეხედულება არ არის. დღესდღეობით მის გზაზე მდგომნი და სიტყვაზე „სალაფები“ იგივე შეხედულებას
იზიარებენ. უფრო მეტიც, ნაწარმოების, რომლის სახელწოდებაა „იჰქაამუ’თ-თაყრიირ ფი მესააილი’თ-თაქფირ“
ავტორმა პიროვნების ქააფირობისთვის რელიგიის ცხადი ბრძანებების უარყოფა მიიჩნია და
პიროვნებაზე თაქფირის გამოტანისთვის ათი პირობა დაასახელა. საინტერესოა ის ფაქტი, რომ
პიროვნებაში ეს ათი პირობა რომც შესრულდეს, მწერლის აზრით ყველაზე მისაღები პოზიცია
ის არის, რომ ამ პიროვნებაზე თაქფირის გამოტანისგან თავი უნდა შევიკავოთ![18]
ამგვარი მცდარი შეხედულება ისლამურ სამყაროს
ობობის ქსელის მსგავსად მოედო, რის გამოც ამ ქსელში მოქცეული ადამიანი ქსელს თავს ადვილად
ვერ აღწევს. ასეთი ადამიანების სწორ გზაზე დაყენებისთვის ალლაჰს ვედრებას აღვუვლენთ.
ამ თავის ბოლოს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი კიდევ
არის: სწავლულების ერთიანი გადაწყვეტილებით ქააფირია ის პიროვნება, რომელიც ალლაჰს
და მის შუამავალს შეურაცხყოფს. ისინი, ვინც საკუთარ თავებს აჰლი სუნნეთად მოიხსენიებენ
ეს იჯმა (ერთიანი შეხედულება) უნდა გაითვალისწინონ. მიუხედავად ამისა, ისინი ნებით
ან უნებლიედ ისევ თავიანთ მცდარ შეხედულებაზე რჩებიან. უზენაესმა ალლაჰმა აჰლი სუნნეთის
ჭეშმარიტ გზას არ აგვაცილოს.
[1] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 423.
[2] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 423.
[3] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 209; ასევე, ბეიჰაყი,
„ას-სუნენუ’ლ-ქუბრა“, 16641;
[4] საერთო შეხედულება.
[5] აბდუ’ლ მუნ’იმ, „თენბიჰუ’ლ ღაფილინ ილა ჰუქმი შატიმილლაჰი ვა’დ-დინ“,
გვ: 13;
[6] სხვადასხვა შეხედულება.
[7] აბდუ’ლ მუნ’იმ, „თენბიჰუ’ლ ღაფილინ ილა ჰუქმი შატიმილლაჰი ვა’დ-დინ“,
გვ: 13;
[8] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 10.
[9] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 1/513.
[10] სწავლულები.
[11] ას-სარიმუ’ლ მასუულ ალა შაატიმი’რ-რასუულ, გვ: 1/547.
[12] ენვერშაჰ, ალ-ქაშმირი, „იქფაარუ’ლ-მულჰიდინ“, გვ: 64. „თენბიჰუ’ლ ღაფილინ
ილა ჰუქმი შატიმილლაჰი ვა’დ-დინ“, გვ: 14;
[13] თენბიჰ’ულ ღაფილინ ილა ჰუქმი შატიმილლაჰი ვა’დ-დინ, გვ: 14.
[15] აშ-შიფა ბი ტა’რიფი ჰუქუქი’ლ-მუსტაფა, გვ: 849.
[16] თენბიჰ’ულ ღაფილინ ილა ჰუქმი შატიმილლაჰი ვა’დ-დინ, გვ: 19.
[17] თავდაპირველად მუსლიმანები თუ იქნებიან.
[18] „დავააბითუ თაფირი’ლ-მუაიიენ“, გვ: 9.
