21 January 2019

15. თაქფირისტი ან ხარიჯიტი ვისზე შეიძლება, რომ ვთქვათ?


ჩვენს საზოგადოებაში გაუგებარ თემებს შორის ერთ-ერთი ხარიჯიტობისა და თაქფირისტობის საკითხია. ზოგიერთი პიროვნება სხვა პიროვნების პირიდან სიტყვა „თაქფირს“ როგორც კი გაიგონებს, ყოველგვარი გამოკვლევისა და გამოძიების გარეშე, თაქფირისტს ან ხარიჯიტს უწოდებს. მსგავსი ქმედება კი, მართლაც და უსამართლობაა, რადგან ადამიანს იმ თვისებას მიაწერ, რაც სინამდვილეში არ გააჩნია.

საკითხის ახსნა-განმარტებას სანამ შევუდგებოდეთ, მანამ ზოგიერთი რამ გავიხსენოთ: როგორც ცნობილია, ხარიჯიტობის/თაქფირისტობის თვისებები არსებობს. ისინი შემდეგნაირად გამოიყურებიან:

1)      ხარიჯიტები დიდი ცოდვების[1] გამო ყველას თაქფირს უკეთებენ და ეთანხმებიან იმ აზრს, რომ ისინი (ანუ დიდი ცოდვების შემსრულებელნი) სამუდამოდ ჯოჯოხეთის მკვიდრნი არიან.

2)      ყოველგვარი განსხვავების გარეშე, დარულ ქუფრში მცხოვრებ ყოველ მუსლიმს თაქფირს უკეთებენ.

3)      ალლაჰის კანონებით დამკანონებელ მუსლიმანი ხალიფას წინააღმდეგ მიდიან.

4)      საჰაბეებზე თაქფირი გამოაქვთ.

პიროვნება ხარიჯიტის რომელიმე თვისებას (და არა ყველას ერთად) თუ ფლობს, მაშინ მასზე ხარიჯიტის შერქმევა სწორი არ არის. როგორც კი, ქააფირს (ურწმუნოს) არ ვანიჭებთ მუსლიმანის ჰუქმს, მაშინ, როცა იმანის საფეხურებიდან ერთ-ერთს შეასრულებს (მაგ: გზის დამაბრკოლებებიდან გასუფთავება, დედ-მამის მიმართ სიკეთე და ა.შ) ან როგორც კი, ქააფირის ჰუქმს არ ვანიჭებთ მუსლიმანს, რომელიც ადამიანს მოკლავს, იქურდებს ან იმრუშებს და ა.შ, ასევე, პიროვნებას ხარიჯიტს ვერ ვუწოდებთ მანამ, სანამ ხარიჯიტობის ყველა თვისებას არ გამოამჟღავნებს. პიროვნება მათი თვისებებიდან რომელიმეს თუ ამჟღავნებს, მაშინ ვიტყვით, რომ ის ხარიჯიტობის ერ-ერთი თვისების მატარებალია.
აბუ ჰუმამ ალ ასარიი (ჰაფიზეჰულლაჰ - ალლაჰმა დაიფაროს იგი) ამბობს: „პიროვნება ხარიჯიტი არ გახდება მანამ, სანამ ხარიჯიტობის ყველა თვისების მატარებელი არ იქნება. წარსულში მყოფმა ალიმებმა ამგვარად განმარტეს...“[2]
ალლაჰის შუამავალმა (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ბრძანა: „ოთხი რამ არსებობს. ესენი პიროვნებაში თუ მოიძებნება, მაშინ ის ნამდვილი მუნაფიყი (ორპირი) გახდება. ვინც ოთხიდან ერთ-ერთის მატარებელი იქნება, მაშინ მანამ, სანამ მას (ერ-ერთ თვისებას) არ მიატოვებს, ნიფაყის (ორპირის) ერთ-ერთი თვისების მატარებელი იქნება. ესენია: ამანათს, როდესაც ჩააბარებენ მას ღალატობს, საუბრის დროს იტყუება, მიცემულ სიტყვას არ ასრულებს და მტრობის დროს ზღვარს ცდება.“[3]
პიროვნებაში ნიფაყის თვისებებიდან რომელიმეს თუ შევამჩნევთ, არ ვიტყვით, რომ ის მუნაფიყია. იმისათვის, რომ მას მუნაფიყი ვუწოდოთ, ზემოთ ჩამოთვლილი ოთხი თვისება ერთად უნდა გააჩნდეს. ასევე, პიროვნება ხარიჯიტობის ერთ-ერთ თვისებას თუ ატარებს, მას ხარიჯიტს/თაქფირისტს ვერ ვუწოდებთ, მანამ, სანამ ხარიჯიტობის ყველა თვისებას არ შეიძენს.
ასევე, პიროვნებას ხარიჯიტი ან თაქფირისტი, რომ ვუწოდოთ, მაშინ მან დიდი ცოდვების საფუძველზე თაქფირი უნდა გამოიტანოს. პიროვნება ისეთი ქმედების შემსრულებელს ქააფირს თუ უწოდებს, რომელი ქმედებაც ალლაჰისა და მისი შუამავლის მიერ ქუფრად არის შეფასებული, მაშინ მასზე ხარიჯიტის ან თაქფირისტის წოდება არასწორი იქნება.
ასევე, პიროვნება ხელში არსებული არგუმენტების საფუძველზე, რომელიმე ქმედებას ან რომელიმე ქმედების მიტოვებას ქუფრად თუ მიიჩნევს და ამის საფუძველზე თაქფირი თუ გამოაქვს, მაშინ მასზე ხარიჯიტის ან თაქფირისტის წოდება არ შეიძლება. მაგალითად: პიროვნება, რომელიც ხელთ არსებული არგუმენტების საფუძველზე ნამაზის მიმტოვებელს ურწმუნოდ თვლის, ბუნებრივია, რომ ნამაზის მიმტოვებელს თაქფირს გამოუტანს, რაც შეცდომა არ არის. ასეთ დროს პიროვნებაზე თაქფირისტის თქმა დაუშვებელია.

დასკვნა: რომელიმე პიროვნებას თაქფირისტი ან ხარიჯიტი, რომ ვუწოდოთ, მაშინ პიროვნება ხარიჯიტობის ყველა თვისების მატარებელი უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ხარიჯიტი ან თაქფირისტი ვერ იქნება.

ზოგიერთი ადამიანი თაქფირისტად ან ხარიჯიტად მოიხსენიებს მას, ვინც ადამიანის მიერ გამოგონილი კანონებით დამკანონებელს თაქფირს უკეთებს, რაც ძალიან დიდი შეცდომაა. ალლაჰის კანონების გარდა, სხვა კანონებით დამკანონებელს უზენაესმა ალლაჰმა ქააფირი უწოდა. აქედან გამომდინარე, მუსლიმანი ვალდებულია, რომ პიროვნებას იგივე ჰუქმი მიანიჭოს, რა ჰუქმიც ალლაჰმა და მისმა შუამავალმა უკვე გამოიტანა.

ზოგიერთს კი, ისეთ საკითხზე გამოაქვს თაქფირი, სადაც ქუფრის შესახებ დალილები უდავო/აშკარა არ არის და რომელიც იჯთიჰადზეა დაფუძნებული. უფრო მეტიც, ასეთ დროს ჯაჭვურ თაქფირსაც კი აკეთებენ. ასეთი პიროვნებები თაქფირისტები ან ხარიჯიტები არ არიან, თუმცა მათზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ისინი ხარიჯიტობის თვისების მატარებლები არიან.


[1] დიდ ცოდვებში რწმენიდან არ გამყვანი დიდი ცოდვები იგულისხმება
[2] ალ-ყავყებუ’დ-დურრიიუ’ლ მუნიირ, გვ: 45
[3] ბუხარი, იმან, 24; მუსლიმ, იმან, 25