ჰუჯჯათის შესრულებისთვის საჭიროა, რომ მოპირდაპირე მხარეს
ინფორმაცია გადავცეთ ისე, რომ მისთვის გასაგები იყოს. ეს კი თავისთავად ორ პირობას
მოიცავს:
1) პირველი
პირობა: მოპირდაპირე მხარეს ჰუჯჯათი საკუთარ ენაზე უნდა მივაწოდოთ
გადათარგმნაც რომ საჭირო გახდეს, ამის შესრულება ვააჯიბია.
არგუმენტი კი შემდეგი აიათია: „14/4. და ჩვენ არ წარგვიგზავნია არც ერთი შუამავალი, თუ არა
თავისი ხალხის ენით, რათა განემარტა მათთვის.”
თუ იკითხავენ: „გადათარგმნა ჰუჯჯათის შემსრულებლისთვისაა
სავალდებულო თუ მოპირდაპირე მხარისთვის?“ ვუპასუხებთ, რომ ორივე მათგანისთვის არგუმენტები
არსებობს:
პირველი: ბუხარის „ქითაბუ’ლ-ილმ“-ში აბუ ჯემრასგან გადმოცემული ჰადისი:
„მე იბნ აბბასთან ერთად ადამიანებს შორის თარჯიმანის როლს ვასრულებდი.“[1]
მეორე: ბუხარის „ვაჰიის დაწყება“-ში იბნ აბბასის მიერ გადმოცემული
„ჰერაკლიუსის ჰადისი“: „იქ, სადაც რომის დიდებულები იმყოფებოდნენ, (რომაელებმა) საჰაბეებსაც
დაუძახეს. ასევე, თარჯიმანიც მოიხმეს...“[2]
იბნ თეიმიია (რაჰიმაჰულლაჰ) ამბობს: „როგორც ცნობილია უმმეთისთვის
ნაბრძანებია ყურანის სიტყვითა და მნიშვნელობით გავრცელება ისე, როგორც ამას შუამავალი
(სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) ასრულებდა. ალლაჰის სიტყვების გავრცელება მხოლოდ ამგვარადაა
შესაძლებელი. არაბის გარდა სხვა ეროვნების მოპატიჟება კი თარჯიმანითაა შესაძლებელი.
რა დონეზეც შესაძლებელია იმ დონით თარგმანი უნდა შესრულდეს. თარგმანის მნიშვნელობის
უკეთ გასაგებად კი საჭიროა მაგალითების დართვაც. ამგვარად, თარგმანი სრულიად გასაგები
და შესრულებული იქნება.“[3]
2) მეორე
პირობა: ჰუჯჯათი დეტალური და განმარტებითი უნდა იყოს
მიზანი არის ის, რაც აიათშიც აშკარად ჩანს: „მოპატიჟება/შეტყობინება“:
„16/35. განა
შუამავალთ ევალება რამე, გარდა ცხადი შეტყობინებისა?“
„5/92... იცოდეთ, რომ ჩვენი შუამავლის ვალი მხოლოდ აშკარა
უწყების გადმოცემაა“
„9/115. და
არ არის, რომ ალლაჰმა ააცდინოს ხალხი ჭეშმარიტ გზას მასზე დადგენის შემდეგ, სანამ არ
განუმარტავს მათ, როგორი მოკრძალებულნი უნდა იყვნენ. უეჭველად, ალლაჰი ყოვლისმცოდნეა!“
„24/54... შუამავლის ვალდებულება მხოლოდ ცხადი შეტყობინებაა!“
ცხადი შეტყობინების გადაცემა კი იმგვარია, როგორც იბნ თაიმიიამ
დაახასიათა: „უზენაესმა ალლაჰმა ბრძანა: ‘9/6.
და თუ რომელიმე წარმართი თავშესაფარს გთხოვს, შეიფარე იგი, რათა მოისმინოს ალლაჰის
სიტყვა...“ აიათში მოხსენებულ სიტყვა „მოსმენა“-ში იგულისხმება მნიშვნელობის გააზრებით/გაგებით
მოსმენა, რადგან მნიშვნელობის გაუგებრად მხოლოდ გაგონილი სიტყვებით მიზანი შესრულებული
ვერ იქნება. პიროვნება თუ არაბი არ არის, მაშინ მისი მოპატიჟებისთვის თარგმანის შესრულება
ვააჯიბია. ასევე, თუ პიროვნება არაბია, თუმცა ყურანში ისეთი სიტყვებია, რომელთა მნიშვნელობაც
ვერ გაიგო, მაშინ მასზე ახსნა-განმარტებაც ვააჯიბია. თუ პიროვნება, მსგავსად ხალხთა უმეტესობისა, სიტყვას
ისმენს, თუმცა მნიშვნელობას სრულიად ვერ იაზრებს და ჩვენგან მოითხოვს, რომ მნიშვნელობა
განვუმარტოთ, მაშინ ჩვენი ვალდებულება მასზე ახსნა-განმარტებაა. ყურანის შესახებ ეჭვის
გამჩენ შეკითხვას თუ დაგვისვამენ, მაშინ პასუხს ისე გავცემთ, როგორც ალლაჰის შუამავალი
პასუხობდა. ვინაიდან, ზოგი მუშრიქი, აჰლი ქითაბი ან მუსლიმი შუამავალს შეკითხვას როდესაც
დაუსვამდა, ყველას პასუხს სცემდა.“[4]
იბნ ჰაზმ სიტყვის „ცხადი შეტყობინება (მოპატიჟება) / ბელაღუ’ლ-მუბიინ“
შესახებ თქვა: „რაღაცის იმ ფორმით განმარტება, რომ პიროვნებას არავითარი შეკითხვა აღარ
ჰქონდეს.“[5]
იბნ ჰაზმმა, იბნ თაიმიიას დაწვრილებითი განმარტება მოკლედ
გადმოსცა. ჰუჯჯათის შესრულება და ცხადი შეტყობინება დეტალურად ახსნა-განმარტებას საჭიროებს.
მოპირდაპირე მხარემ რამოდენიმე ეჭვი რომ წარმოშვას ან შეკითხვა
რომ დასვას, მასზე პასუხის გაცემა ვააჯიბია, რადგან ცხადი შეტყობინება ამას მოითხოვს.
ეს ის მდგომარეობაა, როდესაც ეჭვებს ყურადღება ექცევა. მსგავსად ფარაონის შეკითხვისა
მუსას მიმართ: „20/49. უთხრა: ‘ვინ არის თქვენი
ღმერთი, ჰეი მუსა?’
50. მიუგო:
‘ჩვენი ღმერთი იგია, რომელმაც ყოველივეს სახე მიანიჭა, მერე კი სწორ გზაზე დაადგინა!’
51. უთხრა:
‘მაშინ რა მოელით უწინდელ თაობებს?’
52. მიუგო:
‘ამის ცოდნა წიგნშია ჩემს ღმერთთან. ჩემი ღმერთი არც შეცდება და არც დაავიწყდება!’“
თუ ჰუჯჯათის შესრულების შემთხვევაში პიროვნება მას არ მიიღებს
და არ უპასუხებს, მაშინ ის ზურგის შემქცევია, ისე როგორც აიათშია მოცემული: „46/3. ხოლო რომელთაც უარყვეს, ზურგს აქცევენ
იმას, რითიც შეაგონეს.“
ჰუჯჯათის შესრულების შემთხვევაში პიროვნება დამცინავად თუ
მოიქცევა, მაშინ ის ზურგ შემქცევი და დამცინავი პიროვნებაა, ვისგანაც სახე უნდა ვიბრუნოთ:
„7/199... უმეცართ ზურგი
აქციე.“
გადმოგცემთ სიტყვებს, რომლებიც ფარაონმა შეკითხვების დასრულების
შემდეგ თქვა:
„26/27. მოუგო:
„უეჭველად, თქვენთან წარმოგზავნილი შუამავალი შეშლილია!“
„26/29. მიუგო:
„თუკი შენ დაიდგინე ღვთაება, გარდა ჩემი, უთუოდ, გამოგამწყვდევ დილეგში.“
“43/52. ნუთუ არ ვარ ამ მდაბიოზე უკეთესი, იგი გასაგებადაც
ვერ მეტყველებს?”
ურწმუნოთა უმრავლესობის მდგომარეობა ამგვარია. შუამავლების
მოპატიჟების წინააღმდეგ არავითარი არგუმენტი არ გააჩნიათ.
იბნ თაიმიიამ თქვა: „ამის გამო, ურწმუნოები შუამავლების ჭეშმარიტების
გასათელად სახიხ არგუმენტს ვერ მოიყვანებენ. ისინი მხოლოდ მათ ნება-სურვილს (ჰევა)
ეყრდნობიან. მსგავსად სიტყვებისა, რომელიც ნუჰ შუამავლის (‘ალეისალამ) წინააღმდეგ თქვეს:
‘26/111. უთხრეს: „განა დაგიჯერებთ შენ, რამეთუ
მოგყვებიან მხოლოდ მდაბიონი?’“
ცხადია ის ფაქტი, რომ შუამავალს დაბალ ფენიანი ხალხი მიჰყვება,
ვერ გათელავს ჭეშმარიტებას. თუმცა, მათთვის წარმოუდგენელი იყო ის, რომ მათთან ერთად
მოუწევდათ ყოფნა. სწორედ ამის გამო მუშრიქებმა ისურვეს რომ შუამავალს - სა’დ იბნ აბუ
ვაყყასი, იბნ მეს’უდი, ჰატტაბ იბნ ერეთი, ამმარ იბნ იასირი, ბილალი და სხვები გაშორებოდნენ. ამის გამო უზენაესმა ალლაჰმა შემდეგი აიათი მოავლინა: ‘6/52. და არ გააძევო! რომელნიც მისი წყალობის
სურვილით ევედრებიან თავიანთ ღმერთს დილითა და საღამოთი. შენ არ მოგეკითხება მათ გამო
და არც მათ მოეკითხებათ შენ გამო. თუ გააძევებ მათ, მაშინ იქნები უსამართლოთაგან.
ან ფარაონის შემდეგი სიტყვების მსგავსი: ‘23/47. მერე თქვეს: „განა ვირწმუნებთ ორ ადამიანს,
ჩვენს მსგავსს, მაშინ როცა მათი ხალხი ჩვენ გვმონობს?’
‘26/18. (ფარაონმა)
უთხრა): „განა ჩვენ არ გამოგზარდეთ ჩვილობიდან? განა ჩვენს შორის არ გაატარე მრავალი
წელი?
19. განა შენ
არ ჩაგიდენია ის, რაც ჩაიდინე? შენ ხარ ერთი უმადურთაგანი!’
ან არაბი მუშრიქების შემდეგი სიტყვების მსგავსი: ‘28/57. ისინი იტყვიან: „თუ შენთან ერთად დავადგებით
ჭეშმარიტ გზას, მაშინ გაგვაძევებენ ჩვენი მიწებიდან!“ განა არ განვუმტკიცეთ მათ ნაკრძალი
ადგილი, სადაც იწევენ ყველანაირ ნაყოფს საკვებად ჩვენგან? არადა, უმრავლესობა მათგან
არ უწყის ამას!’
შუაიბის ხალხმა კი მას უთხრა: ‘11/87. უთხრეს : „ჰეი, შუღეიბ! ნუთუ შენი ლოცვა გიბრძანებს , რომ უარი ვთქვათ
იმაზე, რასაც ჩვენი მამები თაყვანს სცემენ , ან არ განვკარგოთ ჩვენი ქონება ისე, როგორც
თავად გვსურს?...’
მუშრიქებიდან უმეტესის სიტყვა კი შემდეგია: ‘43/23... „უეჭველად, ჩვენ ვჰპოვეთ ჩვენი მამებიამ
სჯულზე და უეჭველად, მათ კვალზე მივდივართ.“’
ეს და მსგავსი რაღაცეები შუამავლების ჭეშმარიტებას ზიანს
ვერ მიაყენებს. პირიქით, ეს ყველაფერი მიუთითებს იმაზე, რომ შუამავლის მოპატიჟება/შეტყობინება
მათი ნება-სურვილებისა და ტრადიციების საწინააღმდეგოა, რაზეც ზემოაღნიშნული მიუთითებს.’“[6]
ყოველივე ეს ჰუჯჯათის შესრულების ფორმას ეხებოდა. ჰუჯჯათი
უნდა შესრულდეს ისე, რომ მოპირდაპირე მხარეს არანაირი ეჭვი და შეკითხვა არ დარჩეს.
ამის შემდეგ, ამ საკითხის შესახებ ორ მნიშვნელოვან რაღაცაზე გვსურს ყურადღების გამახვილება:
[1] ჰადისის N: 87.
[2] ჰადისის N: 7.
[3] მეჯმუუ’ლ-ფათავა, 4/116-117.
[4] ალ-ჯევაბუ’ს-სახიხ ლიმენ ბედდელე
დინელ-მესიჰ, 1/68-69.
[5] ალ-იჰქამ, 1/74.
[6] მეჯმუუ’ლ-ფათავა, 7/191-192.
