ალლაჰისა და მისი შუამავლის მლანძღველი
პიროვნება ქუფრი სიტყვების წარმოთქმის გამო ქააფირი გახდება. ასეთ დროს მის განზრახვას
მნიშვნელობა არ აქვს. ამასთან დაკავშირებით აჰლი სუნნეთს შორის იხთილაფი (სხვადასხვა
შეხედულება) არ არსებოს. ყურანში და სუნნეთში არსებული არგუმენტები, ასევე, საჰაბეებისა
და მათი შემდგომი თაობის მეზჰები ამაზე მიუთითებს. ამ საკითხის მიმართ წინააღმდეგობაში
მურჯიტებისა და ჯაჰმიტების გარდა სხვა არავინ მოექცევა. მსგავსი ადამიანი მურთადი გახდება
და მონანიებისკენ მოპატიჟების გარეშე სიკვდილით დაისჯება. რაც შეეხება არგუმენტებს:
ა) ყურანში არსებული არგუმენტები
უზენაესი ალლაჰი ბრძანებს: „9/12. და თუ შეთანხმების შემდგომ გატეხენ თავიანთ
ფიცს და თქვენს რწმენას შეურაცხყოფენ, მაშინ შეებრძოლეთ ურწმუნოთა წინამძღოლებს, რადგანაც
მათთვის არ არსებობს ფიცი; ეგების შეეშვნენ ეგენი.“
უზენაესი ალლაჰი ისლამზე ცუდის მთქმელს
„ურწმუნოთა წინამძღოლებად“ მოიხსენიებს. რელიგიის ძაგება ხდება როგორც შეუსაბამო საუბრით,
ასევე რელიგიაში არსებული რაღაცის მახსრად აგდებით. ქუფრის წინამძღოლობა დიდ ქუფრზე
დამატებული ქუფრია ანუ რელიგიის ძაგებით საკუთარ ქუფრს ქუფრი დაამატეს. იმამ ყურტუბი
ამბობს: „ალლაჰის სიტყვებში „ურწმუნოთა წინამძღოლებად“ ნახსენები სიტყვა „აიმმა“ იმამის
(წინამძღოლის) მრავლობითი ფორმაა. ზოგიერთი სწავლულის მიხედვით, ამ სიტყვებში აბუ ჯაჰილი,
უტბა, შაიბა და უმაიია ბინ ჰალეფის მსგავსი ზოგიერთი ყურაიშელი წინამღძოლი იგულისხმება.
თუმცა, ამგვარი შეხედულება მწირეა, რადგან ეს აიათი თავბა სურაშია, რომლის მოვლენის
დროსაც ალლაჰს ყურაიშელების სიძლიერის წყარო უკვე დაკნინებული ჰქონდა. მათგან დარჩენილი
ან მუსლიმანი იყო ან ზავდადებული. აქედან გამომდინარე, სიტყვებში „ურწმუნოთა წინამძღოლებად“
იგულისმება ყოველი ის პიროვნება, რომელიც შეთანმხებას დაარღვევს და რელიგიას დააძაგებს.“[1]
იბნი თაიმიია ამბობს: „იმის გამო, რომ
რელიგია ცუდად მოიხსენიეს, ალლაჰმა მათ „ქუფრის მეთაურები“ უწოდა. ამგვარად, რელიგიის
დამძაგებელი ადამიანი ქუფრის ლიდერად მიიჩნევა.“[2]
“9/65. და თუ მათ შეეკითხები, უეჭველად, იტყვიან:
მხოლოდ ვყბედობდით და ვერთობოდით. უთხარი: ნუთუ თქვენ დასცინოდით ალლაჰს, მის აიათებს
და მის შუამავალს?
66. ნუ ბოდიშობთ. თქვენ უკვე უარყავით რწმენის მიღების
შემდეგ. თუ მივუტევებთ თქვენს შორის ერთ ნაწილს , დავსჯით მეორე ნაწილს, რადგანაც ცოდვილნი იყვნენ ეგენი.“
ამ აიათის მოვლენის მიზეზი შემდეგია: „თაბუქის
ლაშქრობის დროს ერთ-ერთმა თქვა: ‘ყურანის მკითხველთა მსგავსად მუცელდაშვებული, მატყუარა
და მშიშარა არავინ მინახავს.’ იქვე მყოფმა სხვა საჰაბემ წამოიძახა: ‘შენ იტყუები. მუნააფიყი
ხარ. ალლაჰის შუამავალთან (სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) გიჩივლებ.’ ამ ამბავმა შუამავალთან
(სალლალლაჰუ ‘ალეიჰი ვა სალლამ) მიაღწია და აიათიც მოევლინა.“[3]
აბდულმუნ’იმ მუსტაფამ აიათისა და მისი
მოვლენის მიზეზის განმარტების შემდეგ თქვა: „გადმოცემები აშკარა არგუმენტია იმისა,
რომ ალლაჰის, მისი აიათებისა და შუამავლის დამცინავი ქააფირი გახდება, თუნდაც რომ ეს
გართობის ან ხუმრობის მიზნით იყოს ნათქვამი. უმმეთს შორის არ არის იხთილაფი იმასთან
დაკავშირებით, რომ ქუფრი სიტყვისა თუ საქმის შესრულება გართობის/ხუმრობის მიზნით ქუფრია...“[4]
გადმოცემულ არგუმენტებში აშკარაა ის, რომ
თაბუქის ლაშქრობის დროს ზოგიერთმა საჰაბემ შუამავალი და საჰაბეები ცუდად მოიხსენიეს
(ხუმრობით და არა გულით), მიუხედავად ამისა, მათი სიტყვების გამო ურწმუნოებაში აღმოჩდნენ.
როგორც აიათშია მოხსენებული, ისინი სიტყვის თქმამდე მორწმუნეები იყვნენ, სიტყვის თქმის
შემდეგ კი ქუფრში ჩავარდნენ.
იმამ ყურტუბი, ყადი აბუ ბაქირ იბნუ’ლ-არაბის
სიტყვებს გადმოგვცემს: „ქუფრი სიტყვებით ხუმრობა ქუფრია. ამ საკითხში უმმეთის იმამებს
შორის იხთილაფი არ არის.“[5]
იმამ ჯასსასი „აჰქამუ’ლ ყურ’ან“-ში აიათის
განმარტების დროს ამბობს: „აიათში არის ნიშანი იმისა, რომ იქრაჰის გარეშე ქუფრი სიტყვის
ხუმრობით ან სერიოზულობით წარმოთქმა ერთიდაიგივეა... ეს აიათი გვიჩვენებს იმას, რომ
ქუფრი სიტყვის სერიოზულად ან ხუმრობით მთქმელს ერთიდაიგივე ჰუქმი აქვთ.“[6]
იბნუ’ლ ჯავზი ამბობს: „ეს გადმოცემები
მიუთითებს იმაზე, რომ ქუფრი სიტყვის სერიოზულობით და ხუმრობით წარმოთქმა ერთიდაიგივეა.“[7]
იმამ ალუსი ამბობს: „ზოგიერთმა სწავლულმა
ეს აიათი მოიყვანა არგუმენტად და თქვა, რომ ქუფრი სიტყვის სერიოზულობით და ხუმრობით
წარმოთქმა ერთიდაიგივეა, რაც თავისთავად ამ საკითხში უმმეთს შორის იხთილაფი არ არის.“[8]
იბნი ნუჯაიმმა თქვა: „ის, ვინც სერიოზულობით
ან ხუმრობით ქუფრ სიტყვას იტყვის, ყველა სწავლულის მიხედვით ქააფირი გახდება. ამ საკითხში
განზრახვას მნიშვნელობა არ აქვს.“[9]
იბნი ჰუმამი ამბობს: „მოკლედ, ზოგიერთი
ქმედება არსებობს (მსგავსი ქააფირების კუთვნილი ნიშნებისა), რომელიც უარყოფას ნიშნავს.
როგორც კი ქუფრისგან შორს უნდა ვიყოთ, ასევე შორს უნდა ვიყოთ ამგვარი ქმედებებისგან.
ალლაჰმა პასუხი გასცა „ნუ ბოდიშობთ. თქვენ უკვე უარყავით რწმენის მიღების შემდეგ“ მათ,
ვინ ამბობდა „მხოლოდ ვყბედობდით და ვერთობოდით“. ალლაჰმა მათ არ უთხრა „თქვენ იცრუეთ“.
პირიქით, ალლაჰმა მათ აცნობა, რომ ქუფრის ყველაზე მკვეთრი თვისებების („დროის უქმად
გაყვანა“ და „გართობა“) საფუძველზე ისლამთან კავშირი გაწყვიტეს და ქუფრში ჩავარდენ.
ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ამგვარი ქმედებები პიროვნებაში თუ მოიძებნება, მაშინ ეს პიროვნება
ქააფირი გახდება, მიუხედავად მისი განზრახვისა...“[10]
[1] ალ-ჯამიუ ლი აჰქამი’ლ-ყურ’ან, 4/18-19;
[2] ას-სარიმუ’ლ-მესლულ ალა შატიმი’რ-რასუულ, გვ: 21.
[3] თეფსირუ’თ-თაბერი, 6/172.
[4] „რელიგიიდან გამყვანი ქმედებები“, გვ: 155.
[5] ალ-ჯამიუ ლი აჰქამი’ლ-ყურ’ან, 4/101;
[6] აჰქამუ’ლ-ყურ’ან, 3/207;
[7] ზადუ’ლ-მესირ, გვ: 593;
[8] თეფსირუ რუჰი’ლ-მეანი, 6/190;
[9] ალ-ბაჰრუ’რ-რაიყ, 5/134;
[10] ფეიდუ’ლ-ბარი, 11/50;
