16. თაქფირის სარგებელი არსებობს?

წინა თემებშიც მინიშნება გავაკეთეთ იმის შესახებ, რომ თაქფირი ისლამის შარიათში (კანონში) სავალდებულო და ერთ-ერთი ჰუქმია. როგორც კი, ნიქაჰი, ქონება, ყისასი[1] და მსგავსი... ალლაჰის ჰუქმებიდან ზოგიერთია, ასევე თაქფირიც ალლაჰის ერთ-ერთი ჰუქმია (ბრძანებაა) და ისლამის განჩინებებიდან ერთ-ერთია.

იბნი თაიმიია (რაჰიმაჰულლაჰ) ამბობს: „თაქფირი შარიათის ერთ-ერთი ჰუქმია და ის მხოლოდ შარიათული არგუმენტების საფუძვლებზე სრულდება...“[2]

თაყიუუდდინ ას-სუბყიი ამბობს: „თაქფირი შარიათის ერთ-ერთი ჰუქმია...“[3]

ასე, რომ თაქფირის პირობების გათვალისწინებითა და დამაბრკოლებლების აღმოფხვრის შემდეგ თაქფირის გაკეთება უსარგებლო არ არის. ჩვენ როგორც კი, ნიქაჰს, ტალაყს (განქორწინებას) და ქონების შესახებ ჰუქმებს უსარგებლოდ არ ვთვლით, ამგვარად თაქფირის შესახებაც იგივე მოსაზრებაზე ვართ. ამ სიტუაციაში, მუსლიმანმა წარმოთქმულ სიტყვებს უნდა დაუფიქრდეს და ალლაჰის განჩინებებს „უსარგებლო“ არ უნდა უწოდოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში ალლაჰის წინაშე პასუხის გაცემა ძალიან რთული იქნება.

ალლაჰის მიერ დედამიწაზე მოვლენილი ჰუქმები ძირითადად თაქფირის განჩინებებთანაა დაკავშირებული. ახლა კი, თაქფირთან დაკავშირებულ ზოგიერთ ჰუქმებზე ვისაუბროთ.

1)   მმართველებთან დაკავშირებული ჰუქმები

მუსლიმან მმართველთან ერთად ყოფნა, მისი მხარდაჭერა, მასზე მორჩილება, აშკარა ქუფრის გამოააშკარავებამდე მის წინააღმდეგ არ წასვლა სავალდებულოა. მმართველი კარგი იქნება თუ ცუდი, მანამ, სანამ ისლამში იქნება და ისლამის შარიათით იხელმძღვანელებს, მის უკან ნამაზის შესრულება და ჯიჰადზე წასვლა ვაჯიბია (სავალდებულოა). ასევე, მუსლიმანი მმართველი მათი მეურვეა, ვისაც მეურვე არ ჰყავს. ქააფირი მმართველის შემთხვევაში კი, ფიცის მიცემა, მისი მმართველად დაყენება, მხარდაჭერა, დახმარება, მეგობრად აყვანა, მისი დროშის ქვეშ ბრძოლა, მის უკან ნამაზის შესრულება და ჰუქმისთვის (განაჩენისთვის) მასზე მიმართვა დაშვებული არ არის. მსგავსი ქააფირის წინააღმდეგ წასვლა, მისი მმართველობისგან შორს ყოფნა და მის ადგილას მუსლიმანი მმართველის დანიშვნა ვაჯიბია.“[4] ამასთან დაკავშირებით, ის, ვინც ქააფირს ქუფრი კანონების გამოცემა-გავრცელებაში დაეხამრება, მათ მსგავსად ქააფირი გახდება.

2)   მეურვეობასთან დაკავშირებული ჰუქმები

მუსლიმის მეურვე ქააფირი ვერ იქნება. ასევე, ქააფირი პიროვნება მუსლიმების მმართველი და იმამი ვერ გახდება. ქააფირს უფლება არ აქვს, რომ მუსლიმი ქალისა და ბავშვების ან მუსლიმანი ობლების ქონების მეურვე იყოს.

3)   ნიქაჰთან დაკავშირებული ჰუქმები

ქააფირი მამაკაცი მუსლიმან ქალთან ნიქაჰს ვერ გააკეთებს. ასევე, ნიქაჰის გაკეთების დროს მუსლიმანი ქალის მეურვეც ვერ იქნება. მუსლიმანი მამაკაცი მუსლიმან ქალზე ქორწინების შემდეგ მურთადი თუ გახდება, მაშინ ცოლ-ქმარს შორის ნიქაჰი გაუქმდება და ერთმანეთს დაშორდებიან.

4)   ქონებასთან დაკავშირებული ჰუქმები

ყველა ალიმის ერთიანი აზრით სხვადასხვა რწმენა მემკვიდრეობას აბრკოლებს.

5)   ყისასსა და სისხლის გამოსასყიდთან დაკავშირებული ჰუქმები

ქააფირის სისხლის სანაცვლოდ მუსლიმანის მოკვლა არ შეიძლება. მებრძოლი ქააფირის ან მურთადის შეგნებით ან შეცდომით მოკვლა, გამოსასყიდს არ საჭიროებს. მოკლული მუსლიმანი თუ არის, მაშინ მდგომარეობა საპირისპიროა.

6)   ჯანაზასთან დაკავშირებული ჰუქმები

ქააფირისთვის ჯანაზა ნამაზი არ სრულდება, არ დაიბანება, მუსლიმების სასაფლაოზე არ დაიკრძალება. მისთვის შეწყალების თხოვნა დაუშვებელია. მუსლიმის შემთხვევაში კი, ყველაფერი საპირისპიროდაა.

7)   განაჩენთან დაკავშირებული ჰუქმები

ქააფირი პიროვნება მუსლიმის მოსამართლე ვერ იქნება. მუსლიმის შესახებ ქააფირის მოწმეობა არ მიიღება. ქუფრი კანონების საშუალებით გადაწყვეტილების მიმღები ქააფირი მოსამართლის სასამართლოზე მიმართვა დაუშვებელია. მსგავსი მოსამართლის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების სისრულეში მოყვანა და მისით მოქმედება არ მოხდება.

8)   ომთან დაკავშირებული ჰუქმები

ქააფირთან, მუშრიქთან და მურთადთან ბრძოლა მუსლიმანი/მორწმუნე ახირებული პიროვნების წინააღმდეგ ბრძოლისგან განსხვავდება. ქააფირების წინააღმდეგ ბრძოლის დროს მათგან გაქცეულების მოკვლა მუბაჰია (ნებადართულია), ხოლო მუსლიმანი ახირებულის წინააღმდეგ ბრძოლის დროს, გაქცეულების უკან დადევნება და დაჭრილების მოკვლა არ ხდება, ასევე მათი ქონებაც ხელუხლებელია. მუსლიმანობის გამო მორწმუნის სისხლი, ქონება და ნამუსი სხვა მუსლიმანებისთვის ჰარამია. ქააფირის შემთხვევაში კი, ეს ასე არ არის.

9)   ვალა (მეგობრობა) და ბარასთან (მტრობა) დაკავშირებული ჰუქმები

მუსლიმანის მეურვეობა ვააჯიბია და მისგან სრულად ურთიერთობის გაწყვეტა დაუშვებელია. მხოლოდ მის მიერ შესრულებული ცოდვებისგან შორს ყოფნა საჭიროა. ქააფირის მეურვეობა ან მუსლიმების წინააღმდეგ ქააფირზე დახმარება ან მუსლიმების საიდუმლოებების ქააფირებზე შეტყობინება ქუფრია. ქააფირთან ურთიერთობის გაწყვეტა და მის მიმართ მტრობა ვაჯიბი, მისი მეგობრად აყვანა კი, დაუშვებელია.

თაქფირის განჩინებასთან დაკავშირებით კიდევ ბევრი საკითხი არსებობს, თუმცა მაგალითისთვის აქ მხოლოდ მცირე ნაწილი მოვიყვანეთ. ის, ვინც მუსლიმს და ქააფირს ერთმანეთისგან არ/ვერ ანსხვავებს, ზემოთ ჩამოთვლილი საკითხების მიმართ გაუგებრობაში ვარდება. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, მუსლიმებთან დაკავშირებულ ჰუქმებს ქააფირებთან დაკავშირებულ ჰუქმებში თუ ავურევთ, მაშინ ძალიან დიდ ზიანს მივიღებთ.

აქედან გამომდინარე, ვხვდებით, რომ თაქფირის პირობებისა და დამაბრკოლებლების გათვალისწინებით გაკეთებული თაქფირი უსარგებლო არ არის. თუმცა, აქვე მინდა აღვნიშნო ისიც, რომ თაქფირის პირობებისა და დამაბრკოლებლების გაუთვალისწინებლობის საფუძველზე გაკეთებული თაქფირი, პიროვნებას სარგებელს არ მოუტანს. ეს არის ის ნაწილი, რაზეც ყურადღება უნდა გავამახვილოთ.

მიუხედავად ამ ყველაფრისა, მურჯიტები ქააფირის მიმართ თაქფირის გამოტანაში სარგებელს ვერ ხედავენ, რისი საშუალებითაც ალლაჰის კანონებისა და ჰუქმების გაუქმება სურთ. რაც ასევე, ტაღუთისა და მისი მომხრეების სასარგებლოდ გაკეთებული განცხადებაა.

---

[1] პიროვნებაზე იგივე დონის ზიანის მიყენება, რა დონის ზიანიც სხვას მიაყენა

[2] იბნი თაიმიია, მეჯმუუ’ლ-ფათვა, 17/78

[3] ებუ’ლ ჰასენ თაყიუუდდინ ას-სუბყი, ფათვა’ს-სუბყი, 2/586

[4] უზენაესმა ალლაჰმა შარიათული პოლიტიკის საკითხებში მუსლიმებისთვის მუსლიმან მმართველზე დამორჩილება ვააჯიბად გამოაცხადა. ამის საწინააღმდეგოდ კი, ქააფირ მმართველზე მორჩილება ჰარამად დააწესა. ყოველივე ამის გამო, ისლამის სწავლულებმა თქვეს, რომ „მმართველის გაცნობა/ცნობა ყოველი მუსლიმისთვის ვააჯიბია.“